W 1933 r. 75% pacjentów umierało w ciągu pierwszego roku od wystąpienia ciężkiego rzutu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG). W 2008 r. śmiertelność spadła do 2,9%, a w ośrodkach referencyjnych nawet <1%. Redukcja śmiertelności wynika z wczesnego rozpoznania i prawidłowego leczenia choroby.

Wprowadzenie

Dla lekarza dyżurującego w izbie przyjęć, wezwanego do chorego zgłaszającego się z powodu krwistej biegunki i bólu brzucha, najważniejsze jest ustalenie prawidłowego rozpoznania. Inaczej bowiem powinno wyglądać postępowanie z pacjentem, u którego dopiero podejrzewa się nieswoiste zapalenie jelit (co nie jest tematem tego artykułu), a inaczej w przypadku rozpoznanego wcześniej WZJG, udokumentowanego badaniami endoskopowymi i mikroskopowymi.

W takiej sytuacji wskazania do hospitalizacji spowodowanej ciężkością choroby są jasno określone wytycznymi gastroenterologicznymi, a gdy przyczyną są ostre, ciężkie powikłania ogólne – wytycznymi internistycznymi bądź anestezjologicznymi. Zdarzają się również sytuacje szczególne, w których pilne przyjęcie do szpitala zależy od współistnienia innych chorób lub przyczyn. Równie ważne, o ile nie ważniejsze niż rozpoznanie, jest prawidłowe ustalenie głównego powodu hospitalizacji, gdyż od tego zależy skierowanie pacjenta na odpowiedni oddział. Poniższy artykuł zawiera praktyczne wskazówki dla lekarzy pogotowia oraz izb przyjęć, którzy powinni umieć podjąć odpowiednie decyzje w momentach, gdy wrzodziejące zapalenie jelita grubego zagraża życiu chorego.

Wskazania do pilnej hospitalizacji z powodu ciężkiego rzutu choroby

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przewlekła choroba o wieloczynnikowej, nie do końca ustalonej etiologii. Przebiega z okresami remisji i zaostrzeń; objawia się krwistą biegunką (do kilkudziesięciu wypróżnień na dobę), bólami brzucha i objawami ogólnymi.

Na obecnym etapie WZJG nie da się definitywnie wyleczyć. Nadrzędnym celem jest zatem jak najdłuższe utrzymanie głębokiej remisji. Umożliwia to wczesne rozpoznawanie i prawidłowe leczenie zaostrzeń choroby.¹

Bezwzględnym wskazaniem do pilnej hospitalizacji jest ciężki rzut choroby. Do potwierdzenia rozpoznania stosuje się opracowane jeszcze w latach 50. XX w. kryteria Truelove’a i Wittsa (tab. 1).² Do diagnozy tego stanu wystarczy przynajmniej 6 krwistych wypróżnień na dobę oraz choćby jeden z innych zawartych w kryteriach objawów. Pacjent wymaga wówczas leczenia w warunkach szpitalnych na oddziale gastroenterologicznym lub internistycznym o profilu gastroenterologicznym.³