Fibromialgia to choroba rozpoznawana coraz częściej. Stanowi przedmiot zainteresowania lekarzy z różnych dziedzin medycyny. Nowe rekomendacje postępowania opracowała grupa złożona z reumatologów, internistów, epidemiologów, specjalistów leczenia bólu oraz pielęgniarek i przedstawicieli chorych.

Wprowadzenie

Cechy charakterystyczne fibromialgii to przewlekły, wszechogarniający ból w obrębie układu stawowo-mięśniowo-kostnego oraz bolesność uciskowa w punktach o nadmiernej tkliwości (tzw. tender points), znajdujących się w obrębie mięśni i połączeń mięśniowo-ścięgnistych. Przewlekłemu bólowi towarzyszą różne inne dolegliwości: bezsenność lub sen nieprzynoszący wypoczynku, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia poznawcze, depresja oraz liczne zaburzenia czynnościowe i wegetatywne. Często stwierdza się czynnościowe zaburzenia rytmu serca – głównie tachykardię, bóle i zawroty głowy, stałe uczucie zimnych kończyn, zespół niespokojnych nóg, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego (zespół jelita drażliwego, bóle brzucha, parestezje).

Dolegliwości te bardzo pogarszają jakość życia chorych, którzy przed ostateczną diagnozą często długo szukają pomocy u lekarzy różnych specjalności (reumatologów, neurologów, ortopedów, kardiologów, psychiatrów). W wielu przypadkach opóźnienie rozpoznania choroby wynosi od kilku do kilkunastu lat.^1-6

Fibromialgia występuje najczęściej u kobiet w wieku 30-50 lat, cierpiących na zaburzenia lękowe i depresyjne. Wyniki podstawowych badań biochemicznych są prawidłowe.

Obowiązujące kryteria rozpoznania choroby opublikowane w 2010 r. przyczyniły się niewątpliwie do bardziej jednoznacznego i częstszego rozpoznawania choroby.^2,3 Kryteria te obejmują określenie indeksu obecności bólu ocenianego w 19 obszarach ciała i określenie wskaźnika nasilenia (od 0 do 3) objawów, takich jak zmęczenie, zaburzenia poznawcze, zaburzenia snu oraz zgłaszanych przez chorego objawów somatycznych (m.in. bólów głowy, bólu mięśniowego, depresji, zespołu jelita drażliwego). Wskaźniki te ocenia się dla ostatniego tygodnia. Do oceny stosowane są specjalne kwestionariusze.

Chory spełnia kryteria rozpoznania fibromialgii, jeżeli spełnione są 3 warunki:^3,4

1. Indeks bólu (WPI – widespread pain) ≥7 i wskaźnik nasilenia objawów (SS – symptom severity) ≥5 lub WPI 3-6 i wskaźnik SS≥9

2. Objawy są obecne przynajmniej 3 miesiące

3. Nie stwierdzono chorób, których obecność mogłaby w inny sposób wyjaśnić przyczynę bólu.

Ocenia się, że choroba występuje stosunkowo często (u 2-5% populacji).2-4