Większość lekarzy deklaruje duże zadowolenie z wykonywanej pracy i osiągnięć życiowych. Oprócz przedstawicieli władz i dyrektorów oraz prawników patrzą oni w przyszłość najbardziej optymistycznie. Jednocześnie wyniki analiz sugerują swego rodzaju rozszczepienie w postrzeganiu przez lekarzy pewnych aspektów jakości życia, a zwłaszcza polaryzacji sfery zawodowej i dobrostanu fizycznego.

Wprowadzenie

W poniższym artykule przedstawiono informacje na temat warunków i jakości życia polskich lekarzy. Celem analiz jest wstępne rozpoznanie czynników mających na to wpływ, tak aby w przyszłości można było ewentualnie zaproponować oddziaływania zwiększające ich dobrostan w życiu zawodowym. Do analiz wykorzystano dane zebrane w ramach raportów panelowych „Diagnoza Społeczna”, przeprowadzonych w latach 2007-2015 pod redakcją naukową prof. Janusza Czapińskiego i prof. Tomasza Panka.

Ostatnie lata przemiany systemu ochrony zdrowia stanowią wyzwanie dla pacjentów i lekarzy. Problemem społecznym jest niedostateczna liczba specjalistów przy jednoczesnym zwiększeniu liczby i potrzeb pacjentów. Wpływa na to m.in. starzenie się społeczeństwa. Według danych Naczelnej Izby Lekarskiej w 2015 r. w Polsce było 128 906 osób czynnie wykonujących zawód lekarza.¹ Z kolei z analiz Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OECD) wynika, że polscy lekarze należą do najbardziej przepracowanych. Na jednego z nich przypada 3168 pacjentów (przy średniej europejskiej 2277).²

Zdumiewające, że choć w medycynie coraz większą popularność zyskują badania dotyczące jakości życia pacjentów, nie towarzyszą im analizy poświęcone jakości życia samych lekarzy. Wiadomo jednak, że efektywność leczenia zależy również od kondycji psychofizycznej osoby leczącej.^3-6

Wydaje się, że najbardziej aktualnych i uniwersalnych danych na temat zmian w życiu Polaków dostarczają raporty panelowe z cyklu „Diagnoza Społeczna” pod redakcją naukową prof. Janusza Czapińskiego i prof. Tomasza Panka. Celem tych publikacji jest uzupełnienie informacji o polskim społeczeństwie opartych na wskaźnikach instytucjonalnych, np. pochodzących z Głównego Urzędu Statystycznego. Projekt „Diagnoza Społeczna” ma charakter podłużny i jest jednym z największych tego typu badań psychologicznych na świecie. Do tej pory w latach 2000-2015 opublikowano 8 raportów, a w pomiarach brały udział w dużej części te same osoby.^7-14 W 2015 r. przebadano 11 740 gospodarstw domowych (liczących 35 279 osób) i indywidualnie 24 324 członków tych gospodarstw.