W SKRÓCIE

Chociaż reakcje alergiczne na pokarmy występują najczęściej po ich spożyciu, mogą pojawić się również w wyniku inhalacji ich lotnych cząsteczek. Opisywano m.in. rolę inhalacji alergenów pokarmowych ryb, skorupiaków, nasion, soi, produktów mącznych, jaj kurzych, mleka krowiego i wielu innych produktów żywnościowych w powstawaniu reakcji alergicznych. Objawy zwykle dotyczą układu oddechowego i mają postać nieżytu nosa współwystępującego z zapaleniem spojówek (rhinoconjunctivitis), kaszlu, świszczącego oddechu, duszności, napadów astmy. W niektórych przypadkach obserwowano anafilaksję. Przeprowadzono też wiele badań nad astmą zawodową spowodowaną wziewną ekspozycją na alergeny pokarmowe. Praca stanowi przegląd badań dotyczących alergicznych reakcji na inhalacje lotnych cząstek pokarmów.

Wprowadzenie

Nadwrażliwość na alergeny pokarmowe zwykle objawia się zmianami skórnymi, objawami ze strony przewodu pokarmowego i oddechowego, takimi jak pokrzywki, atopowe zapalenie skóry, nudności, wymioty, biegunki, kaszel i napady astmy.¹ Może również dojść do uogólnionych reakcji anafilaktycznych. Chociaż większość publikacji skupia się na swoistych objawach i obrazie klinicznym reakcji alergicznej po spożyciu alergenów pokarmowych, wzrasta liczba badań opisujących alergiczne reakcje na żywność pojawiające się w wyniku inhalacji alergenów pokarmowych. Dlatego alergię pokarmową należy brać pod uwagę w przypadkach reakcji alergicznych nie tyko po spożyciu podejrzanych alergenów pokarmowych, ale również po ekspozycji wziewnej na te alergeny. Artykuł stanowi podsumowanie najnowszych publikacji dotyczących reakcji alergicznych na pokarmy w wyniku inhalacji ich lotnych cząstek, z uwzględnieniem poszczególnych rodzajów pokarmów, klinicznych objawów występujących po ekspozycji i typowego obrazu klinicznego, w przypadku którego takie reakcje należy podejrzewać.

Przegląd niepożądanych reakcji na pokarmy

Termin „niepożądane reakcje na pokarmy” określa wszelkie nieprawidłowe reakcje po spożyciu pokarmów lub ich składników.² Można je podzielić na toksyczne i nietoksyczne. Reakcje toksyczne (np. zatrucia pokarmowe) mogą wystąpić u każdej osoby po spożyciu odpowiedniej dawki toksyny. Predyspozycja do rozwoju reakcji nietoksycznych jest cechą indywidualną. Mogą to być reakcje immunologiczne (alergia/nadwrażliwość) lub nieimmunologiczne (nietolerancje, np. zaburzenia wchłaniania węglowodanów). Reakcje immunologiczne mogą być IgE-zależne i IgE-niezależne. Reakcje IgE-zależne dzieli się na reakcje natychmiastowe z fazą wczesną i reakcje dwufazowe z fazą wczesną i późną, w których po objawach występujących natychmiast po zadziałaniu alergenu pojawiają się z opóźnieniem kolejne, bardziej przewlekłe dolegliwości [trzeci typ (najrzadszy) to reakcje, w których występuje tylko faza późna – przyp. tłum.]. Pierwsze z nich zostały dobrze scharakteryzowane w licznych publikacjach, nad pozostałymi prowadzone są intensywnie badania w celu poznania ich mechanizmów i wyjaśnienia roli układu immunologicznego.