W SKRÓCIE

Do tej pory nie ustalono ostatecznie, w jaki sposób należy leczyć przewlekłe zapalenie zatok przynosowych. W USA żaden z leków nie został dopuszczony przez Food and Drug Administration do leczenia tej bardzo powszechnej choroby. Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych może mieć różną patogenezę. Leczenie zakażenia lub chirurgiczna korekta nieprawidłowości anatomicznych często bywają nieskuteczne, szczególnie jeśli są jedynym sposobem leczenia. Do algorytmu postępowania w przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych włączono miejscowe leczenie przeciwzapalne glikokortykosteroidmi, a w ostatnim okresie – długotrwałe stosowanie makrolidów w małych dawkach. Udoskonalenie systemu klasyfikacji choroby i opracowanie szybkich testów diagnostycznych służących rozpoznawaniu typu stanu zapalnego ułatwiłoby wybór leczenia przeciwzapalnego i – co za tym idzie – poprawiłoby skuteczność terapii.

Wprowadzenie

Przewlekłe zapalenie zatok przynosowych definiowane jest jako stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok przynosowych utrzymujący się przez co najmniej 12 tygodni.¹ Może występować ból twarzy lub uczucie ucisku, pełności, upośledzenie drożności i wyciek ropnej treści z nosa, zaburzenia węchu, bóle głowy, podwyższona ciepłota ciała, bóle zębów, zmęczenie i kaszel, ale nie są to objawy swoiste. Zazwyczaj dla potwierdzenia rozpoznania konieczne jest wykonanie badania endoskopowego, tomografii komputerowej lub klasycznego badania radiologicznego zatok przynosowych. Uważa się, że do najistotniejszych czynników będących przyczyną pełnoobjawowego zapalenia zatok przynosowych należą zakażenia oraz czynniki mechaniczne, takie jak upośledzenie drożności kompleksu ujściowo-przewodowego oraz pogrubienie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Z materiału pobieranego podczas antrostomii przedniej u chorych z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych w okresie stabilnym lub w trakcie zaostrzenia procesu przewlekłego często izoluje się bakterie beztlenowe, tlenowe lub florę mieszaną.² Co prawda nie analizowano dokładnie tego zagadnienia w badaniach randomizowanych i kontrolowanych, zaobserwowano jednak, że antybiotykoterapia u chorych z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych może prowadzić do poprawy klinicznej i eradykacji bakterii, ale uzyskanie trwałego efektu klinicznego jest bardzo trudne.³ Warto pamiętać o dużych rozbieżnościach pomiędzy odsetkiem klinicznych wyleczeń i eradykacji bakterii. Przykładem mogą być wyniki Legenta i wsp., którzy po 9-dniowym leczeniu ciprofloksacyną uzyskali odpowiednio 59% klinicznych wyleczeń i 89% eradykacji bakterii, a po zastosowaniu amoksycyliny z kwasem klawulanowym odpowiednio 51% i 91%.⁴