Farmakologiczne leczenie krwawienia z wrzodów trawiennych
Grigoris I. Leontiadis, MD, PhD
Colin W. Howden, MD
W SKRÓCIE
Przez ostatnie 30 lat w wielu ośrodkach na całym świecie prowadzone były badania nad farmakologicznym leczeniem krwawienia z wrzodów trawiennych. Z wnikliwego przeglądu randomizowanych badań kontrolowanych i metaanaliz wynika, że nie ma na razie wystarczająco mocnych dowodów, żeby zalecać antagonistów receptorów histaminowych H2, somatostatynę, oktreotyd czy kwas traneksamowy w rutynowym leczeniu chorych z krwawiącymi wrzodami trawiennymi. Dobrze udokumentowana jest natomiast skuteczność leczenia inhibitorami pompy protonowej (IPP) i są one dziś zalecane u chorych z krwawiącymi wrzodami trawiennymi. Stosowanie IPP zmniejsza w porównaniu z antagonistami H2 i placebo ryzyko powtórnego krwawienia i konieczności interwencji chirurgicznej, a u chorych ze zmianami endoskopowymi wskazującymi na wysokie ryzyko nawrotu krwawienia także całkowitą śmiertelność. Pacjenci niskiego ryzyka (jasne dno owrzodzenia bądź ciemny punkt w badaniu endoskopowym) mogą być leczeni doustnymi IPP w dawce dwukrotnie większej od standardowej. Chorzy ze stwierdzanymi w badaniu endoskopowym zmianami wysokiego ryzyka nawrotu krwawienia (tętnienie, sączenie bądź widoczne na dnie owrzodzenia niekrwawiące naczynia) powinni otrzymywać duże dawki IPP dożylnie w połączeniu z odpowiednim endoskopowym postępowaniem hemostatycznym. Zaleca się podawanie dożylnie 80 mg omeprazolu (bądź równoważnej dawki innego IPP) w bolusie, a następnie wlew dożylny omeprazolu w dawce 8 mg/h (bądź równoważnej dawki innego IPP) przez 72 h. Przejście na doustne podawanie IPP w dużych dawkach możliwe jest wtedy, jeśli stan kliniczny ustabilizuje się przed upływem 72 h. Po zakończeniu leczenia pierwszego epizodu krwawienia chorzy wymagają standardowego leczenia przeciwwrzodowego w celu zapobiegania nawrotom.
Wprowadzenie
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy jest nadal główną przyczyną krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Krwawienie z wrzodów trawiennych ma związek z licznymi powikłaniami, stosunkowo dużym ryzykiem śmierci i kosztami opieki zdrowotnej.1,2
W 80% przypadków krwawienie z wrzodów trawiennych ustaje samoistnie, w pozostałych 20% trwa nieprzerwanie bądź nawraca, najczęściej w ciągu pierwszych 72 h. W tych przypadkach z powodu zagrożenia zgonem bardzo często wymagana jest pilna interwencja chirurgiczna. Do klinicznych czynników ryzyka nawrotu krwawienia i zgonu należą: wstrząs, kolejne krwawienie, ciężkie choroby towarzyszące, starszy wiek i stwierdzenie w wyjściowym badaniu endoskopowym aktywnego krwawienia tętniczego, sączenia krwi lub widocznego w dnie owrzodzenia niekrwawiących naczyń.2-4 Endoskopowe obrazy znamionujące niskie ryzyko nawrotu krwawienia to jasne dno owrzodzenia albo częściej płaski ciemny punkt w dnie owrzodzenia. Skrzep w dnie owrzodzenia wskazuje na ryzyko pośrednie.