Sympozjum: astma

Epidemia astmy

Jeszcze niedawno nikt nie przypuszczał, że astma stanie się jedną z najważniejszych chorób współczesnego świata. Zaraz po II wojnie światowej w Norwegii na astmę chorowało zaledwie 0,4% dzieci w wieku szkolnym, a pół wieku później ponad 12%.¹ Kraje skandynawskie wcale nie są w czołówce państw o największej liczbie zachorowań. W Australii lub Nowej Zelandii już co trzecie dziecko choruje na astmę.² Niepostrzeżenie astma stała się najczęstszą chorobą wieku rozwojowego. Sytuacja jest niewiele lepsza u osób dorosłych, gdyż w poszczególnych krajach choruje na nią 1-18% ogólnej populacji.³ Alergolodzy biją na alarm, ponieważ w ciągu zaledwie jednej dekady liczba zachorowań uległa podwojeniu i dziś na astmę choruje 300 mln ludzi. Astma nie ogranicza się do krajów wysokorozwiniętych, rozpowszechniona jest także w Afryce, Azji i Oceanii. Trwają pasjonujące prace nad wyjaśnieniem fenomenu, jakim stała się epidemia tej choroby. Co przyczynia się do tak dynamicznego wzrostu występowania astmy i atopii? Czy za ich rozwój bardziej odpowiedzialne są czynniki genetyczne czy środowiskowe? Czy naprawdę jest to konsekwencją większej czystości i zmniejszenia liczby zakażeń? Czy lepiej izolować dzieci od kontaktu z alergenami, czy odwrotnie – od pierwszych dni eksponować je na różnorodne antygeny? Dlaczego chłopcy chorują dwa razy częściej niż dziewczynki? Jaki jest związek otyłości i diety z astmą? Pytań takich jest bez liku i z pewnością wkrótce już na niektóre z nich będziemy umieli odpowiedzieć.

W Polsce na astmę choruje ponad 5% dorosłej populacji i blisko 9% dzieci.4 Przy tak dużym rozpowszechnieniu choroby nie może pozostawać ona domeną wąskiej grupy specjalistów. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej w naszym kraju musi posiadać odpowi...

Chorzy na cukrzycę muszą kontrolować stężenie glukozy we krwi, chorzy na nadciśnienie powinni znać wartości ciśnienia tętniczego, a u chorych na astmę konieczna jest ocena drożności dróg oddechowych i kontroli choroby. Obiektywną ocenę stopnia obturacji dróg oddechowych umożliwiają regularne pomiary szczytowego przepływu wydechowego (PEF) dokonywane przez chorego za pomocą miniaturowego aparatu lub pełne badanie spirometryczne wykonywane przez lekarzy prowadzących.⁷ W ocenie skuteczności stosowanego leczenia pomocny jest test kontroli astmy ACT™.⁸ Ten prosty test, składający się z zaledwie pięciu pytań dotyczących częstości napadów duszności w tygodniu i w nocy, częstości stosowania doraźnie leków przerywających napad duszności, wpływu choroby na aktywność zawodową, szkolną lub domową oraz samooceny przez chorego kontroli choroby w ciągu ostatniego miesiąca, pozwala podejmować właściwe decyzje dotyczące modyfikacji leczenia. Ostatnie lata przyniosły przełom w terapii astmy i blisko 90% chorych można już skutecznie leczyć. Lekarze otrzymali narzędzia do leczenia astmy, jakim są nowoczesne leki do wziewnego stosowania, ale muszą umieć się nimi posługiwać. Obowiązkiem lekarza jest śledzenie zmian, jakie są dokonywane w rekomendacjach leczenia astmy. Na całym świecie powszechnie uznane są zalecenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA), ostatnio znowelizowane w 2007 roku.⁶