Upowszechnienie się w latach 90. XX wieku stentów rozprężanych balonem istotnie poprawiło wyniki przezskórnych interwencji wieńcowych (PCI – percutaneous coronary intervention). Zmniejszyła się nie tylko liczba chorych wymagających pilnych zabiegów rewaskularyzacji chirurgicznej (CABG – coronary artery bypass graft), ale również częstość występowania istotnej klinicznie restenozy leczonego wcześniej naczynia, a tym samym zabiegów powtórnej rewaskularyzacji.^1,2 Wkrótce okazało się jednak, że poważny problem w przypadku pewnych kategorii pacjentów i typów złożonych zmian w tętnicach wieńcowych stanowi restenoza wynikająca z proliferacji neointimy, spowodowana uszkodzeniem śródbłonka w wyniku wszczepienia stentu. Wynalezienie stentów uwalniających leki (DES – drug-eluting stent), czyli metalowych stentów pokrytych polimerem zawierającym lek hamujący proliferację neointimy, zaowocowało kolejnym znaczącym spadkiem częstości restenoz. Dzięki temu DES w krótkim czasie ugruntowały swoją pozycję w przezskórnym leczeniu choroby wieńcowej. W Stanach Zjednoczonych pod koniec 2004 r. stosowano je aż u 80% chorych poddawanych PCI.

Mimo klinicznych dowodów na korzyści wynikające ze stosowania DES, badania z dłuższym okresem obserwacji zrodziły istotne wątpliwości co do bezpieczeństwa i skuteczności nowych stentów w sytuacji rutynowego ich wykorzystywania. Choć kontrolowane badania kliniczne z randomizacją wykazały wyraźne zmniejszenie częstości restenozy u chorych, którym wszczepiono DES, wyniki leczenia uzyskiwane w codziennej praktyce pochodzące z rejestrów klinicznych okazały się mniej imponujące. Z analizy tych danych wynika, że w grupie chorych leczonych za pomocą DES odsetek przeżyć jest podobny jak w grupie, w której stosowano stenty niepowlekane (BMS – bare metal stent).³ Istnieją liczne doniesienia opisujące przypadki ostrej niedrożności stentu spowodowanej zakrzepicą.^4,5 Nie ustalono jeszcze schematu optymalnego skojarzonego leczenia antyagregacyjnego zapewniającego uzyskanie możliwie najlepszych wyników PCI przy najmniejszym ryzyku istotnych krwawień.

W artykule omówiono znaczenie DES w zapobieganiu restenozy w stencie, zagrożenie zakrzepicą stentu oraz ryzyko i korzyści wynikające z przewlekłego stosowania dwóch leków antyagregacyjnych jednocześnie.

Stenty uwalniające leki a ryzyko restenozy

Proces powstawania restenozy

Proces powstawania restenozy w stencie wszczepionym do tętnicy wieńcowej obejmuje serię złożonych i powiązanych ze sobą zdarzeń. W chwili uszkodzenia naczynia dochodzi do aktywacji płytek i miejscowej zakrzepicy. Rozwija się też reakcja zapalna – ...