W SKRÓCIE

Stosowanie bisfosfonianów, silnych inhibitorów resorpcji kości, jest złotym standardem w terapii osteoporozy. Co najmniej trzy zawierające azot doustne bisfosfoniany są skuteczne w zapobieganiu złamaniom; leki te podaje się raz w tygodniu lub raz w miesiącu. Zasadniczym powodem nieprzestrzegania schematu leczenia doustnymi bisfosfonianami są działania niepożądane ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz wymóg rygorystycznego trzymania się zaleceń lekarza. Natomiast nowe, dożylne bisfosfoniany można podawać w dużych odstępach czasu, co pozwala uniknąć powikłań. Mamy nadzieję, że leki te ułatwią przestrzeganie schematu leczenia, szczególnie w przypadku pacjentek, które nie tolerują bisfosfonianów doustnych lub u których występują przeciwwskazania do ich przyjmowania. Taka opcja może poprawić wyniki leczenia osteoporozy i zmniejszyć koszty terapii osób ze złamaniami niskoenergetycznymi.

Wprowadzenie

Bisfosfoniany to silne inhibitory resorpcji kości, będące podstawą leczenia osteoporozy. Są to stabilne analogi pirofosforanów, które charakteryzują się wysokim powinowactwem do zmineralizowanej macierzy, gdzie hamują wapnienie kości.¹ Bisfosfoniany pierwszej generacji, takie jak etidronian i klodronian, hamują resorpcję kości, wiążąc się w macierzy w miejscach aktywnej przebudowy i indukując apoptozę osteoklastów. Większość silniejszych bisfosfonianów, należących do nowej generacji – alendronian, risedronian, ibandronian i zoledronian – zawiera resztę aminową w łańcuchu bocznym i ma inny mechanizm działania. Ich działanie polega na zakłócaniu przebiegu szlaku przemian mewalonianu przez hamowanie syntazy difosforanu farnezylu i blokadzie prenylacji białek wiążących guanozynotrifosforan (GTP). W efekcie zmniejsza się rekrutacja, różnicowanie, aktywność i przeżycie osteoklastów, co prowadzi do ograniczenia resorpcji kości.² W Stanach Zjednoczonych do użytku klinicznego zaaprobowano kilka bisfosfonianów, ale tylko trzy leki z tej grupy zawierające azot (alendronian, risedronian i ibandronian) ze wskazaniem do leczenia osteoporozy. Badania kliniczne wykazały skuteczność alendronianu,³ risedronianu⁴ i ibandronianu⁵ w zwiększeniu gęstości kości i zapobieganiu złamaniom niskoenergetycznym u chorych na osteoporozę. We wszystkich tych badaniach podawano preparaty doustne, najczęściej codziennie (bisfosfoniany doustne są najpowszechniej stosowane). Niedawno badacze przedstawili dowody na to, że bisfosfoniany dożylne są skuteczne, nawet jeśli chory otrzymuje je w długich odstępach czasu (miesiące). Ta metoda nie tylko sprawia, że mogą być przyjmowane przez kobiety z przeciwwskazaniami do stosowania ich doustnych odpowiedników, ale także ułatwia przestrzeganie schematu leczenia w określonych sytuacjach klinicznych. Celem tego przeglądu jest zebranie dowodów na skuteczność i bezpieczeństwo dożylnych bisfosfonianów zawierających azot oraz omówienie ich przydatności w praktyce klinicznej.