Program edukacyjny: alergologia

Immunoterapia alergenowa

Matthew A. Rank, MD

James T.C. Li, MD, PhD

Division of Allergic Diseases, Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, USA

Allergen Immunotherapy Mayo Clin Proc. 2007;82(9):1119-1123

Tłum. dr n. med. Izabela Kupryś-Lipińska

Adres do korespondencji: James T. C. Li, MD, PhD, Division of Allergic Diseases, Mayo Clinic, 200 First St SW, Rochester, MN 55905. E-mail: li.james@mayo.edu

 W SKRÓCIE

Immunoterapia alergenowa polega na podawaniu stopniowo zwiększanych dawek swoistych alergenów. Jej celem jest zmniejszenie nasilenia zapalenia alergicznego i doprowadzenie do długotrwałego zmniejszenia objawów alergii. Schemat immunoterapii składa się z fazy indukcji, w której szczepionkę podaje się co tydzień [maks. do 2 tygodni – przyp. tłum.] i fazy podtrzymującej, kiedy iniekcje wykonuje się raz w miesiącu [do 6 tygodni, w zależności od zastosowanej szczepionki – przypis tłum.] przez 3-5 lat. Immunoterapia alergenowa jest wskazana u chorych na alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa i spojówek, astmę alergiczną oraz u pacjentów z nadwrażliwością na jad owadów błonkoskrzydłych. Bezpieczeństwo i skuteczność swoistej immunoterapii potwierdziły liczne, dobrze zaprojektowane badania kliniczne. Ostatnie badania naukowe pozwalają lepiej poznać mechanizmy odpowiedzialne za efekty kliniczne immunoterapii i przyczyniają się do rozwoju bezpieczniejszych i skuteczniejszych metod terapii szerszej grupy chorób alergicznych.

Alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek, astma alergiczna i alergia na jad owadów błonkoskrzydłych występują powszechnie, odpowiadają za znaczną liczbę zachorowań i zgonów na świecie. Na alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek choruje 5-22% populacji. Choroba ta wpływa negatywnie na jakość życia pacjentów. W jednym z badań oszacowano, że alergiczny nieżyt nosa zajmuje piąte miejsce (po nadciśnieniu tętniczym, chorobie wieńcowej, chorobach psychicznych i chorobach stawów) pod względem wysokości ponoszonych kosztów bezpośrednich i pośrednich.1-3 Astma jest przewlekłą chorobą będącą przyczyną tysięcy zgonów i prawie 500 tys. hospitalizacji rocznie.4 Chociaż w niektórych regionach chorobowość utrzymuje się na stałym poziomie, w skali globalnej pod względem częstości występowania i nakładów finansowych astma przypomina epidemię, a przyczyny tego nie są do końca znane.5 Alergia na jad pszczoły, [trzmiela – przyp. tłum.], osy, klecanki, szerszenia czy mrówki ognistej, jest przyczyną zagrażających życiu reakcji u 0,4-0,8% dzieci i 3% osób dorosłych, powodując rocznie ok. 40 zgonów.6,7

Postępowaniem podejmowanym w pierwszej kolejności w chorobach alergicznych jest unikanie alergenu. W wielu przypadkach całkowite ograniczenie kontaktu z alergenem nie jest jednak możliwe. Farmakoterapia skierowana na zmniejszenie stanu zapalnego (glikokortykosteroidy) i ograniczenie działania mediatorów zapalnych (leki przeciwhistaminowe i przeciwleukotrienowe) nie zawsze jest w pełni skuteczna i dobrze tolerowana.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Immunoterapia w alergicznym nieżycie nosa

Niewłaściwa kontrola objawów alergicznego nieżytu nosa znacznie obniża wydajność pracy zawodowej i nauki oraz upośledza jakość życia chorych. Farmakoterapia i unikanie [...]

Immunoterapia w astmie

Metaanaliza badań klinicznych kontrolowanych placebo z zastosowaniem immunoterapii swoistej u chorych na astmę oskrzelową wykazała większą poprawę w zakresie objawów astmy [...]

Immunoterapia w alergii na jady owadów błonkoskrzydłych

Immunoterapia z zastosowaniem jadu owadów błonkoskrzydłych jest skuteczną metodą leczenia, istotnie zmniejszającą ryzyko reakcji anafilaktycznej po użądleniu. Kompleksowa opieka nad pacjentem [...]

Kwalifikacja pacjentów

Szczegółowa analiza wskazań do immunoterapii alergenowej jest pierwszym warunkiem skutecznego i bezpiecznego leczenia (tab. 1). Dobrymi kandydatami do immunoterapii są pacjenci: [...]

Bezpieczeństwo immunoterapii

Po rozważeniu wskazań i zakwalifikowaniu pacjenta do immunoterapii alergenowej, należy omówić z nim korzyści i ryzyko związane z leczeniem, umożliwiając w [...]

Podawanie szczepionek

Właściwie prowadzona immunoterapia alergenowa wymaga nadzoru alergologa i regularnej, przeprowadzanej co 6-12 miesięcy kontroli skuteczności. W USA pacjenci mogą otrzymywać szczepionki [...]

Przyszłość immunoterapii alergenowej

Badania kliniczne dostarczają wiarygodnych danych potwierdzających skuteczność i bezpieczeństwo swoistej immunoterapii z zastosowaniem alergenów pyłków, roztoczy kurzu domowego, alergenów kota i [...]

Wytyczne dotyczące immunoterapii alergenowej

W USA obowiązują wytyczne dotyczące immunoterapii alergenowej opracowane w 2003 r. przez Połączony Komitet Roboczy American Academy of Allergy, Asthma and [...]

Podsumowanie

Immunoterapia alergenowa jest skuteczną i bezpieczną metodą leczenia alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek, astmy alergicznej i alergii na jad [...]

Do góry