Wstęp
W 2006 r. ukazała się kolejna edycja wytycznych wtórnej prewencji chorób sercowo-naczyniowych amerykańskich towarzystw kardiologicznych – American College of Cardiology (ACC) oraz American Heart Association (AHA).¹ Od czasu ostatniej publikacji w 2001 r. wspólnych wytycznych ACC/AHA² ukazały się nowe szczegółowe wytyczne (opracowane w większości przez National Institutes of Health oraz ACC/AHA) postępowania w odniesieniu do nadciśnienia tętniczego,³ zaburzeń lipidowych,⁴ zespołu metabolicznego,⁵ cukrzycy,⁶ stabilnej i niestabilnej choroby wieńcowej, zawału i niewydolności serca,^7-10 niedokrwiennego udaru mózgu,¹¹ a także dotyczące prewencji chorób sercowo-naczyniowych u kobiet,¹² prawidłowego żywienia,¹³ aktywności fizycznej,¹⁴ przezskórnych interwencji wieńcowych¹⁵ i pomostowania aortalno-wieńcowego^16,17 oraz prewencji zachorowań na grypę.¹⁸ Dostępne stały się też wyniki badań,^19-30 które wymusiły zmianę części rekomendacji i wprowadzenie nowych zaleceń.

Istotne z punktu widzenia autorów wytycznych publikacje (tab. 1), które stały się podstawą do modyfikacji wcześniejszych zaleceń szczegółowych, dotyczyły leczenia zaburzeń lipidowych^19-21,26-30 oraz stosowania leków blokujących układ renina-angiotensyna-aldosteron.^22-25 Wyniki tych badań przedstawia suplement 1. Autorzy wytycznych po przeanalizowaniu piśmiennictwa nie znaleźli wystarczających przesłanek do modyfikacji dotychczasowych szczegółowych zaleceń z zakresu nadciśnienia tętniczego, leczenia antyagregacyjnego oraz doustnymi antykoagulantami czy b-adrenolitykami. Zalecenia dotyczące palenia papierosów, aktywności fizycznej, kontroli masy ciała, cukrzycy i zapobiegania zachorowaniom na grypę autorzy przyjęli za najnowszymi wytycznymi szczegółowymi, nie poszukując nowych danych w tym zakresie.

Omawiane wytyczne dotyczą pacjentów z rozpoznaną chorobą naczyń na tle miażdżycy (chorobą sercowo-naczyniową), tzn. chorobą niedokrwienną serca, chorobą tętnic obwodowych, dogłowowych lub tętniakiem aorty.

Zasady prewencji wtórnej

Podstawowe zasady prewencji wtórnej to:

• zaprzestanie palenia tytoniu
• kontrola ciśnienia tętniczego
• leczenie zaburzeń lipidowych
• odpowiednia aktywność fizyczna
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała
• leczenie cukrzycy
• zastosowanie w odpowiednich sytuacjach leków antyagregacyjnych, leków przeciwzakrzepowych, leków blokujących układ renina-angiotensyna-aldosteron i β-adrenolityków
• szczepienia przeciw grypie.

Zalecenia dotyczące zaprzestania palenia tytoniu

Celem postępowania powinno być całkowite zaprzestanie palenia tytoniu oraz unikanie ekspozycji na dym tytoniowy w pomieszczeniach. Podobnie jak w wytycznych europejskich, wprowadzono tu zasadę pięciu „a”, to znaczy pięciu wskazówek dotyczących pos...