Sympozjum: immunologia kliniczna

Doustne leki immunosupresyjne

Sujoy Khan, MRCP1

Carrock Sewell, PhD, FRCP, MRCPath2

1Immunology Specialist Registrar WA
2Consultant Immunologist and Professor of Immunology Path Links Immunology, Scunthorpe General Hospital; University of Lincoln, Lincoln
Oral immunosuppressive drugs Clinical Medicine 2006;6:352-5

Układ odpornościowy

Ostatnie kilka dziesięcioleci to okres niezwykle dynamicznego rozwoju leków immunosupresyjnych. Sprzyjał temu postęp w immunologii molekularnej i poznanie mechanizmów komunikacji międzykomórkowej. Kluczem do skutecznego leczenia immunosupresyjnego jest ustalenie, które komórki uczestniczą w procesach patologicznych. Na przykład poznanie roli aktywowanych limfocytów T CD4+ w procesie odrzucania przeszczepu zrewolucjonizowało transplantologię.

Wiele leków immunosupresyjnych stosuje się w chorobach, które nie są dla nich oficjalnym wskazaniem. Trudno uzyskać równowagę między skuteczną kontrolą procesu chorobowego a nadmierną supresją układu immunologicznego, prowadzącą do rozwoju zakażeń i nowotworów złośliwych. W artykule dokonano przeglądu najczęściej stosowanych leków immunosupresyjnych, szczegółowo przedstawiono ich wpływ na określone reakcje układu immunologicznego, najważniejsze działania niepożądane oraz metody monitorowania terapii (tab. 1-3).

Istnieje wiele leków immunosupresyjnych; wybór najskuteczniejszego z nich ułatwia znajomość mechanizmów ich działania i immunopatogenezy choroby


W celu zmniejszenia toksyczności niektórych leków immunosupresyjnych należy kontrolować ich stężenie we krwi; nie jest ono jednak proporcjonalne do uzyskanego efektu immunosupresyjnego


Terapia skojarzona lekami immunosupresyjnymi jest zazwyczaj skuteczniejsza od monoterapii; pozwala również zmniejszyć dawki leków, a tym samym ograniczyć ich działania niepożądane


Wynikiem nadmiernej immunosupresji są zakażenia, należy także pamiętać o zwiększonym ryzyku rozwoju nowotworów złośliwych


Prace nad kilkoma nowymi lekami immunosupresyjnymi są bardzo zaawansowane, być może nieoczekiwanie znajdą one nowe zastosowanie


U podłoża mechanizmów odporności nabytej, zarówno typu komórkowego, jak humoralnego, leży proces nieswoisty – wychwyt antygenu przez komórki prezentujące antygen (np. monocyty i komórki dendrytyczne). Związki swoiście blokujące ten proces nie są dostępne na rynku. Za przeciwzapalne działanie niektórych leków, np. minocykliny4 i chlorochiny4,5 odpowiadać może hamowanie przetwarzania antygenów przez komórki prezentujące antygen.

Nieswoiste leki immunosupresyjne

Przeciwzapalne i ogólnoustrojowe działanie glikokortykosteroidów jest konsekwencją ich wpływu na transkrypcję i modyfikację potranskrypcyjną wielu genów, a także zahamowania wytwarzania cytokin i migracji leukocytów. Są one szeroko stosowane w wie...

Metabolity cyklofosfamidu należą do związków alkilujących reszty zasadowe DNA i wpływają na limfocyty T i B. Małe dawki leku silniej zaburzają odpowiedź typu komórkowego, zaś lek podany w bolusie hamuje raczej odpowiedź typu humoralnego. Duża dawk...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Swoiste leki immunosupresyjne

Pojawienie się HIV i AIDS wyraźnie pokazało, jakie znaczenie w regulacji odpowiedzi immunologicznej mają limfocyty T pomocnicze. Rozpoznają one antygen dzięki receptorowi TCR, którego [...]

Najnowsze leki modulujące czynność układu odpornościowego

Immunomodulacyjne działanie talidomidu i jego analogów, lenalidomidu oraz CC-4047, wynika z blokowania wytwarzania czynnika martwicy nowotworu-α przez monocyty, a także z wpływu na przekazywanie sygnału kostymulacji [...]

Leczenie immunosupresyjne w praktyce

Zastosowanie leczenia immunosupresyjnego wymaga znajomości czasu, jaki upływa od chwili podania leku do uzyskania stężenia terapeutycznego, a także praktycznych metod kontroli działania [...]

Przyszłość

Doustne leki immunosupresyjne stosuje się powszechnie, zarówno zgodnie ze wskazaniami, jak i w chorobach, do leczenia których nie zostały zarejestrowane. Każdy lekarz powinien [...]

Do góry