W SKRÓCIE

Leczenie choroby Alzheimera opiera się dziś na dwóch klasach leków: trzech inhibitorach cholinesterazy i jednym modulatorze przekaźnictwa glutaminergicznego. Nie pojawiły się ostatnio żadne nowe informacje dotyczące skuteczności inhibitorów cholinesterazy ani memantyny w chorobie Alzheimera, ale opublikowano wyniki dużego randomizowanego badania klinicznego poświęconego leczeniu łagodnych zaburzeń poznawczych. Donepezil opóźniał przejście zaburzeń poznawczych w demencję o nie więcej niż 12 miesięcy, witamina E nie miała natomiast wpływu na przebieg choroby. W 2005 r. przedstawiono po raz pierwszy rezultaty terapii immunizacyjnej stosowanej w chorobie Alzheimera. Z powodu działań niepożądanych konieczne było wcześniejsze zakończenie badania, lecz są pewne powody do optymizmu jeśli chodzi o główne założenia tej metody. Badane są wciąż nowe substancje bezpośrednio wpływające na produkcję peptydu β amyloidu, ale w ostatnich latach nie opublikowano żadnych dużych prób klinicznych.

Tylko dwie grupy leków są uznawane za skuteczne w leczeniu choroby Alzheimera. Pierwsza z nich to inhibitory cholinesterazy, z których jako pierwsza pojawiła się na rynku takryna, następnie donepezil, riwastigmina i galantamina. Wszystkie zostały zarejestrowane do leczenia łagodnej i umiarkowanej choroby Alzheimera. Memantyna została zarejestrowana do leczenia choroby Alzheimera w 2003 r., choć tylko w fazie umiarkowanej i ciężkiej. Powoli postępują prace nad substancjami redukującymi produkcję peptydu β amyloidu lub przyspieszającymi jego degradację. Dziś kilka z nich jest testowanych w badaniach klinicznych. W artykule skupiamy się na bieżących problemach i wynikach najnowszych badań.

Inhibitory cholinesterazy w chorobie Alzheimera

Trzydzieści lat temu zaobserwowano u osób z chorobą Alzheimera deficyt cholinergiczny, co stało się podstawą opracowania leków cholinomimetycznych.^1,2 Prawdopodobnie deficyt bardziej wyraźny jest w zaawansowanych stadiach choroby Azheimera,³ choć są dane wskazujące na zaburzenia funkcji układu cholinergicznego nawet w łagodnych zaburzeniach poznawczych.⁴ Proces neurodegeneracyjny wydaje się zajmować jądra przodomózgowia zawierającego ciała neuronów cholinergicznych,⁵ zaburzenia transmisji cholinergicznej można więc uznać za bezpośredni skutek wpływu patomechanizmów odpowiedzialnych za chorobę Alzheimera. Nie ma natomiast żadnych wiarygodnych przesłanek, żeby przypuszczać, że zaburzenia przekaźnictwa cholinergicznego przyczyniają się do rozwoju amyloidozy czy zwyrodnienia neurofibrylarnego.