W SKRÓCIE

Ol­brzy­mio­ko­mór­ko­we za­pa­le­nie tęt­nic jest w kra­jach za­chod­nich naj­częst­szą ukła­do­wą cho­ro­bą za­pal­ną na­czyń krwio­no­śnych u osób w po­de­szłym wie­ku. Nie­do­krwi­stość i bar­dzo wy­so­ki opad (OB) ma­ją zwią­zek z mniej­szą czę­sto­ścią cięż­kich in­cy­den­tów nie­do­krwien­nych. Biop­sja tęt­ni­cy skro­nio­wej jest me­to­dą re­fe­ren­cyj­ną (zło­tym stan­dar­dem) w roz­po­zna­wa­niu ol­brzy­mio­ko­mór­ko­we­go za­pa­le­nia tęt­nic. Usta­lo­no, że wy­mia­rem pro­go­wym dłu­go­ści seg­men­tu tęt­ni­cy skro­nio­wej po utrwa­le­niu for­ma­li­ną, od któ­re­go zwięk­sza się sku­tecz­ność roz­po­zna­wa­nia ol­brzy­mio­ko­mór­ko­we­go za­pa­le­nia tęt­nic, jest 1 cm. Uży­tecz­ne w dia­gno­sty­ce są tak­że ta­kie me­to­dy, jak ul­tra­so­no­gra­fia (USG), re­zo­nans ma­gne­tycz­ny (MRI) i emi­syj­na to­mo­gra­fia po­zy­to­no­wa (PET) z wy­ko­rzy­sta­niem flu­oro­de­ok­sy­glu­ko­zy (FDG­-PET). Pod­sta­wą far­ma­ko­te­ra­pii są kor­ty­ko­ste­ro­idy. Ba­da­nia nad sku­tecz­no­ścią in­nych le­ków przy­nio­sły wy­ni­ki nie­jed­no­znacz­ne.

Ol­brzy­mio­ko­mór­ko­we za­pa­le­nie tęt­nic, zwa­ne też za­pa­le­niem tęt­ni­cy skro­nio­wej, to naj­częst­szy w kra­jach roz­wi­nię­tych ro­dzaj ukła­do­we­go za­pa­le­nia na­czyń krwio­no­śnych u osób po 50 r.ż., zwłasz­cza po­cho­dze­nia skan­dy­naw­skie­go.¹ Cho­ro­ba cha­rak­te­ry­zu­je się ziar­nia­ko­wym za­ję­ciem du­żych i śred­nich na­czyń – od­ga­łę­zień aor­ty, a zwłasz­cza tęt­nic ze­wną­trz­czasz­ko­wych – od­ga­łę­zień tęt­ni­cy szyj­nej.² Głów­nym po­wo­dem trwa­łe­go in­wa­lidz­twa u cho­rych są mó­zgo­we in­cy­den­ty nie­do­krwien­ne, a zwłasz­cza nie­od­wra­cal­na utra­ta wzro­ku. Po­waż­ne zmia­ny nie­do­krwien­ne są na­stęp­stwem cią­gu zmian w bu­do­wie ścia­ny tęt­ni­cy za­cho­dzą­cych wsku­tek sta­nu za­pal­ne­go, ta­kich jak po­gru­bie­nie i roz­war­stwie­nie bło­ny sprę­ży­stej we­wnętrz­nej, a pro­wa­dzą­cych do za­mknię­cia jej świa­tła.

W naj­now­szych ba­da­niach pod­kre­śla się wa­gę in­for­ma­cji kli­nicz­nych, któ­re po­ma­ga­ją w roz­po­zna­wa­niu ol­brzy­mio­ko­mór­ko­we­go za­pa­le­nia tęt­nic i prze­wi­dy­wa­niu po­waż­nych po­wi­kłań nie­do­krwien­nych. Me­to­dą re­fe­ren­cyj­ną w dia­gno­sty­ce po­zo­sta­je biop­sja tęt­ni­cy skro­nio­wej, choć w ostat­nich la­tach w co­raz więk­szym stop­niu traf­ność i do­kład­ność roz­po­zna­nia wspie­ra­ją ta­kie ba­da­nia ob­ra­zo­we jak USG i re­zo­nans ma­gne­tycz­ny na­czyń. W okre­śla­niu na­si­le­nia i roz­le­gło­ści pro­ce­su cho­ro­bo­we­go uży­tecz­na jest tak­że to­mo­gra­fia po­zy­to­no­wa z za­sto­so­wa­niem 18-flu­oro­de­ok­sy­glu­ko­zy (FDG-PET).