W SKRÓCIE

Za­ra­że­nie Pla­smo­dium fal­ci­pa­rum jest przy­czy­ną więk­szo­ści śmier­tel­nych przy­pad­ków ma­la­rii u osób po­dró­żu­ją­cych do kra­jów, w któ­rych cho­ro­ba ta wy­stę­pu­je en­de­micz­nie. Tam pro­ble­mem jest nie­do­kład­na dia­gno­sty­ka mi­kro­sko­po­wa, która wiąże się z nie­wła­ści­wym roz­po­zna­niem cho­ro­by u oso­by po­szu­ku­ją­cej po­mo­cy me­dycz­nej. Wy­nik fał­szy­wie do­dat­ni mo­że skut­ko­wać nie­po­trzeb­ny­mi in­iek­cja­mi, za­gra­ża­ją­cy­mi za­ka­że­nia­mi krwio­po­chod­ny­mi oraz sto­so­wa­niem nie­bez­piecz­nych le­ków, ta­kich jak ha­lo­fan­try­na czy pod­ra­bia­ne pre­pa­ra­ty prze­ciw­ma­la­rycz­ne. Wzra­sta­ją­ca licz­ba za­cho­ro­wań i przy­pad­ków śmier­tel­nych ma­la­rii wy­ni­ka z opóź­nień w roz­po­zna­wa­niu i roz­po­czy­na­niu le­cze­nia prze­ciw­ma­la­rycz­ne­go, bra­ku­je bo­wiem od­po­wied­nio do­świad­czo­nych mi­kro­sko­pi­stów. Ob­ja­wy cha­rak­te­ry­stycz­ne dla ma­la­rii, ta­kie jak po­więk­sze­nie śle­dzio­ny i ma­ło­płyt­ko­wość, mo­gły­by uza­sad­niać za­sto­so­wa­nie le­cze­nia em­pi­rycz­ne­go. Ostat­nio po­ja­wił się ato­wa­kwon/pro­gu­anil, lek bez­piecz­ny i sze­ro­ko do­stęp­ny, na­le­ża­ło­by więc za­sta­no­wić się nad zmia­ną obec­nych za­le­ceń od­ra­dza­ją­cych le­cze­nie em­pi­rycz­ne przy po­dej­rze­niu kli­nicz­nym ma­la­rii.

W  cią­gu ostat­nich kil­ku­dzie­się­ciu lat wzro­sła licz­ba osób uda­ją­cych się w da­le­kie po­dró­że, co wraz z na­ra­sta­ją­cą fa­lą mi­gra­cji do­pro­wa­dzi­ło do częst­szych roz­po­znań ma­la­rii w kra­jach Ame­ry­ki Pół­noc­nej, Eu­ro­py, Au­stra­lii i No­wej Ze­lan­dii, gdzie cho­ro­ba ta nie wy­stę­pu­je en­de­micz­nie. W USA od wcze­snych lat 80. co ro­ku no­tu­je się od 1000 do 1500 no­wych za­cho­ro­wań na ma­la­rię,¹ przy czym licz­ba przy­pad­ków śmier­tel­nych w la­tach 1959-2001 wzro­sła z 1 do 4,4% rocz­nie.^2,3 Z ostat­nie­go prze­glą­du sys­te­ma­tycz­ne­go 185 śmier­tel­nych przy­pad­ków ma­la­rii w USA wy­ni­ka m.in., że 114 (93%) by­ło wy­wo­ła­ne przez Pla­smo­dium fal­ci­pa­rum, 105 (85%) moż­na by­ło unik­nąć, na­to­miast przy­czy­ną 93 (76%) był po­byt w Afry­ce Sub­sa­cha­ryj­skiej.² Przy­czy­ną moż­li­wych do unik­nię­cia zgo­nów by­ły brak lub nie­od­po­wied­nia che­mio­pro­fi­lak­tyka, zbyt póź­na dia­gno­za, a przez to opóź­nie­nie le­cze­nia lub nie­pra­wi­dło­we je­go pro­wa­dze­nie. Po­wsta­łe ostat­nio ogól­no­świa­to­we sie­ci mo­ni­to­rin­gu, ta­kie jak Geo­Sen­ti­nel (http://www.istm.org/geo­sen­ti­nel) i Trop­Ne­tEu­rop (http://www.trop­net.net), do­star­cza­ją tu­ry­stom in­for­ma­cji epi­de­mio­lo­gicz­nych o za­gro­że­niu ma­la­rią, ze­bra­nych z kli­nik cho­rób tro­pi­kal­nych.^4-7