Choroby zakaźne

Szczepienia przeciwko grypie – co nowego?

lek. Martyna Szwejkowska

lek. Andrzej Załęski

dr hab. n. med. Ernest Kuchar

Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym II Wydziału Lekarskiego, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Oddział Obserwacyjno-Izolacyjny i Pediatrii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny, ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-091 Warszawa; e-mail: ernest.kuchar@gmail.com

Grypa to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych powodujących coroczne epidemie. Zwykle przebiega łagodnie i samoograniczająco, ale ze względu na dużą zapadalność jest przyczyną licznych powikłań, hospitalizacji i zgonów. Pomimo jasnych zaleceń osób zaszczepionych przeciwko grypie w Polsce jest ciągle bardzo mało.

Wprowadzenie

Rozróżniamy 3 rodzaje wirusa grypy należące do rodziny Orthomyxoviridae: A, B oraz C. Wirusy A i B odpowiadają za zachorowania występujące corocznie w okresie jesienno-zimowym (tzw. epidemiczna grypa sezonowa), natomiast typ C charakteryzuje się lżejszym przebiegiem i zwykle nie wywołuje epidemii. Typ A dzieli się na podtypy na podstawie swoistości antygenowej dwóch białek powierzchniowych: hemaglutyniny (H) i neuraminidazy (N). Grypę sezonową wywołują najczęściej wirusy podtypów H1N1 i H3N2 (w niektórych sezonach H2N2) oraz typ B (linia Yamagata i linia Victoria).1 W czerwcu 2009 r. World Health Organization (WHO) ogłosiła pandemię wywołaną przez nowy wariant wirusa grypy A (H1N1pdm09, tzw. grypa świńska), który w sezonie 2009/2010 niemal całkowicie wyparł dotychczasowe podtypy wirusa grypy sezonowej. W czasie pandemii kilkunastokrotnie częściej (ok. 14 razy) chorowały dzieci w porównaniu z dorosłymi. Było to nietypowe zjawisko. Zazwyczaj na zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i rozwoju powikłań, w tym hospitalizacji i zgonu, narażona jest populacja osób >65 r.ż., której dotyczy większość hospitalizacji i 90% zgonów na grypę.2 Szczególne ryzyko dotyczy pensjonariuszy domów opieki, osób przewlekle chorych oraz w immunosupresji.

Epidemiologia 2017

Obecnie w Polsce skończył się sezon grypowy. Szczyt zachorowań wywołanych przez wirusa grypy na półkuli północnej (w tym w Polsce) przypada na okres od października do kwietnia, natomiast na półkuli południowej właśnie rozpoczął się sezon epidemiczny (okres polskiej wiosny do późnego lata). Powinni o tym pamiętać szczególnie podróżnicy i turyści, którzy wybierają się na półkulę południową. Epidemiologia grypy jest bardzo trudna do przewidzenia.

Najnowsze badania dotyczące epidemiologii grypy przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych od listopada 2016 r. do lutego 2017 r. pokazują, że za zachorowania w minionym sezonie odpowiadał głównie typ A (92,6%), a w znacznie mniejszym stopniu typ B (7...

Grupy ryzyka ciężkiego przebiegu grypy

Wirus grypy sezonowej stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia wszystkich chorych, nie tylko pacjentów z grup ryzyka. Z najnowszych danych wynika, że corocznie obserwuje się zwiększenie liczby hospitalizacji z powodu grypy. Do tej pory 94,5%...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Powikłania grypy sezonowej

W Polsce w sezonie 2016/2017 zgłoszono 13 779 hospitalizacji z powodu grypy – o 16% więcej niż w poprzednim sezonie grypowym.

Szczepienia przeciwko grypie

Najskuteczniejszą profilaktyką zachorowań na grypę sezonową pozostają szczepienia ochronne. American Academy of Pediatric (AAP) i The Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) [...]

Bezpieczeństwo szczepień i przeciwwskazania do ich wykonania

Najczęstszym działaniem niepożądanym szczepienia przeciwko grypie jest gorączka (10-35%), szczególnie u dzieci

Pokrycie szczepionkowe i skuteczność profilaktyki w sezonie 2016/2017

Począwszy od sezonu grypowego 2004/2005 amerykańskie Centers for Disease Control and Prevention (CDC) corocznie określa skuteczność szczepionek przeciwgrypowych. Również w sezonie listopad [...]

Nowe kierunki rozwoju szczepionek przeciwko grypie

Stały dryf antygenowy oraz okresowe przeskoki antygenowe i związana z nimi potencjalnie duża różnorodność wirusów pandemicznych stanowią istotny problem w odpowiednim doborze szczepów szczepionkowych. [...]

Chemioprofilaktyka poekspozycyjna a szczepienia

Według ACIP, AAP i WHO chemioprofilaktyka poekspozycyjna nigdy nie powinna być traktowana jako zamiennik dla szczepienia. W dotychczasowych obserwacjach odnotowano przypadki oporności na [...]

Do góry