Krwiolecznictwo stosunkowo często znajduje zastosowanie w medycynie paliatywnej. Może przyczynić się do przedłużenia życia chorego albo przynajmniej złagodzić jego cierpienie i poprawić jakość życia.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać przypadki wymagające leczenia paliatywnego składnikami krwi
• wdrożyć leczenie paliatywne składnikami krwi
• rozpoznać przypadki, w których można rozważyć zakończenie leczenia paliatywnego składnikami krwi

Wprowadzenie

Medycyna paliatywna (łac. pallium – płaszcz) jest działem medycyny obejmującym leczenie nieuleczalnie chorych znajdujących się w okresie terminalnym śmiertelnej choroby i opiekę nad nimi. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) definiuje opiekę paliatywną jako postępowanie mające na celu poprawę jakości życia chorych i ich rodzin w obliczu problemów związanych z nieuleczalną chorobą poprzez zapobieganie cierpieniu i łagodzenie jego nasilenia.¹ Jej celem jest zatem łagodzenie przejawów choroby, opanowanie bólu i innych objawów, a także udzielenie pomocy w rozwiązywaniu problemów psychologicznych, socjalnych i duchowych.

Krwiolecznictwo stosunkowo często znajduje zastosowanie w medycynie paliatywnej. Wiąże się to nie tylko z problemami natury medycznej, ale również z zagadnieniami dotyczącymi kwestii organizacyjnych, a także etycznych. Przetoczenia składników krwi stosuje się przede wszystkim w celu złagodzenia objawów wynikających z cytopenii (spadku liczby komórek krwi) towarzyszącej często chorobom nowotworowym, ale również w schyłkowej fazie innych chorób (np. niewydolności wątroby lub nerek).^2,3 Do bezpośrednich przyczyn transfuzji należą zazwyczaj niedokrwistość, rzadziej małopłytkowość lub osoczowe zaburzenia krzepnięcia. Najczęściej stosowanymi w medycynie paliatywnej składnikami krwi są koncentrat krwinek czerwonych (KKCz), koncentrat krwinek płytkowych (KKP), rzadziej osocze świeżo mrożone (FFP) i krioprecypitat.

Niedokrwistość

Według definicji WHO o niedokrwistości można mówić, gdy stężenie hemoglobiny (Hb) wynosi <13 g/dl u mężczyzn i <12 g/dl u kobiet (u ciężarnych <11 g/dl).⁴ Z kolei wg kryteriów Narodowego Instytutu Raka (NCI – National Cancer Institute) niedokrwistość występuje, gdy stężenie Hb obniża się poniżej dolnej granicy przyjętych wartości prawidłowych (12-16 g/dl dla kobiet i 14-18 g/dl dla mężczyzn).⁵ Niedokrwistość towarzysząca chorobie nowotworowej miewa różne przyczyny i nasilenie, a jej etiologia jest często wieloczynnikowa.⁶ U chorych z nowotworami złośliwymi bywa skutkiem utraty krwi, zwiększonego niszczenia krwinek czerwonych lub ich zmniejszonego wytwarzania.