W codziennej praktyce lekarskiej łatwo spotkać pacjenta z zawałem mięśnia sercowego. Pierwsze godziny diagnostyki i leczenia mogą być decydujące dla przeżycia. Dlatego w każdym przypadku bólu w klatce piersiowej należy uwzględnić takie rozpoznanie i traktować chorego jak w stanie zagrożenia życia.

Wprowadzenie

Choroby sercowo-naczyniowe, a wśród nich choroba wieńcowa – w tym przede wszystkim ostry zespół wieńcowy (OZW) – odpowiadają za największą liczbę zgonów. W Europie OZW stanowi pierwszą przyczynę śmierci u osób <75 r.ż. W Polsce w 2011 r. chorobę tę przebyło ok. 87 500 osób, zmarło z tego powodu >16 000 chorych, blisko 40% z nich poza szpitalem.¹ Warto podkreślić, że ponad połowa chorych z OZW umiera w pierwszych godzinach od momentu pojawienia się dolegliwości.² Śmiertelność wewnątrzszpitalna u osób hospitalizowanych z powodu zawału mięśnia sercowego jest mniejsza i wynosi ok. 8%.¹ Przedstawione dane wskazują, że w codziennej praktyce lekarskiej łatwo spotkać chorego w takim stanie, a pierwsze godziny diagnostyki i leczenia mogą być decydujące dla jego przeżycia.^3,4

Na każdym etapie diagnostyki i terapii postępowanie może być niewłaściwe. W dalszej części artykułu przedstawiono najczęstsze nieprawidłowości i błędy w rozpoznawaniu oraz leczeniu zawału mięśnia sercowego.

Opóźnienie w diagnostyce i leczeniu

Przed omówieniem postępowania w OZW i błędów na kolejnych etapach diagnostyki i leczenia należy podkreślić dwa fakty. Po pierwsze, u każdego pacjenta z bólem w klatce piersiowej należy brać pod uwagę rozpoznanie zawału i traktować go jak w stanie zagrożenia życia. Po drugie, decydujący pozostaje czas od pierwszych objawów zawału do leczenia udrażniającego zamkniętą tętnicę wieńcową. W najkrótszym możliwym czasie chory powinien znaleźć się w miejscu, gdzie otrzyma odpowiednią pomoc. Dlatego podejrzenie OZW w polskich warunkach powinno być jednoznaczne z wezwaniem pogotowia ratunkowego. Dążenie do potwierdzenia rozpoznania wydłuża czas do rozpoczęcia właściwej terapii. Zbędne badania i zwlekanie z transportem do specjalistycznego ośrodka to pierwsze i najpoważniejsze błędy leczenia zawału. W niektórych krajach podkreślana jest rola lekarzy rodzinnych we wczesnym postępowaniu w OZW. Znają oni historię medyczną chorego, mogą zinterpretować EKG i wdrożyć wstępne leczenie. Z drugiej strony wskazuje się, że kontakt z lekarzem rodzinnym zamiast ze służbami ratunkowymi może wydłużać czas do rozpoczęcia właściwego leczenia.³

Najczęstsze błędy w rozpoznaniu ostrych zespołów wieńcowych