W kolejnym artykule poruszającym problematykę profesjonalizmu lekarskiego zapoznamy Czytelnika z podstawami prowadzenia konsultacji z udziałem rodziny i bliskich pacjenta.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• rozumieć rolę funkcjonowania systemu rodzinnego w opiece nad chorym
• znać technikę tworzenia genogramu jako sposobu notowania ważnych informacji o rodzinie pacjenta
• znać strategie pomocne w prowadzeniu konsultacji z dziećmi i młodzieżą
• analizować rolę mediów społecznościowych w komunikacji z pacjentami nastoletnimi i dziećmi

Wprowadzenie

W 2000 r. amerykański Institute of Medicine (IOM)¹ opublikował obszerny raport przedstawiający główne wyzwania stojące przed współczesną medycyną. Zidentyfikowano w nim sześć głównych obszarów działania, dzięki którym systemy opieki zdrowotnej mogą stać się bardziej wydajne i bezpieczne. Jednym z podstawowych postulatów raportu było zapewnianie leczenia opartego na idei opieki skoncentrowanej na pacjencie (patient-centered care) zakładającej, że wszystkie decyzje kliniczne i działania pracowników ochrony zdrowia powinny być podejmowane z poszanowaniem jego potrzeb, wartości i preferencji.¹

W tej odsłonie cyklu o profesjonalizmie zajmiemy się nowszym rozwinięciem tej idei, czyli tzw. patient and family-centered care (PFCC) oznaczającym leczenie w partnerstwie z pacjentem i jego rodziną.² Koncepcja PFCC opiera się na czterech filarach (tab. 1).³

Pacjent i rodzina w centrum

Leczenie w partnerstwie z pacjentem i rodziną to całościowa filozofia organizowania opieki zdrowotnej, zakładająca takie planowanie, wdrażanie i ocenę skutków działań terapeutycznych, które przynoszą korzyść wszystkim zaangażowanym. Tłumacząc przesłanie PFCC, Baas² posłużyła się metaforą taboretu – jeżeli któraś z jego nóg jest dłuższa od pozostałych, cała konstrukcja traci stabilność. Dlatego zaangażowanie i pozycja pacjenta, rodziny i lekarzy powinny być równorzędne dla uzyskania jak najlepszych efektów. Jeśli jedna ze stron zdominuje relację, cały układ przestaje poprawnie funkcjonować. Niestety, często to pracownicy służby zdrowia zawłaszczają interakcję, narzucając odgórnie zasady i wydając zalecenia bez uwzględnienia potrzeb chorego i rodziny.

Równie niekorzystne jest, jeżeli to bliscy pacjenta próbują całkowicie przejąć kontrolę nad opieką i zaczynają wysuwać nierealistyczne żądania wobec personelu. Dlatego żeby szpitalna sala nie przerodziła się w pole walki o władzę, ważne jest, by od samego początku uzgodnić zakres odpowiedzialności i rolę każdej ze stron.²