Program edukacyjny: psychiatria
Probiotyki i prebiotyki w leczeniu zakażeń układu pokarmowego
Joshua Novak, MD, Jeffry A. Katz, MD
W SKRÓCIE
Rośnie zainteresowanie i poszerza się wiedza o właściwości leczniczych i profilaktycznych probiotyków i prebiotyków. Kilka hipotez wyjaśnia prawdopodobne mechanizmy ich korzystnego wpływu. Uważa się m.in., że hamują wzrost patogennej flory bakteryjnej, nasilają produkcję czynników przeciwbakteryjnych, poprawiają funkcję śluzówkowej bariery ochronnej i modulują odpowiedź immunologiczną. Badania kliniczne potwierdzają skuteczność probiotyków w leczeniu ostrej biegunki zakaźnej, zapobieganiu biegunce w trakcie antybiotykoterapii i zapobieganiu nawracającym zakażeniom Clostridium difficile. Są też pewne dane na temat korzystnego wpływu probiotyków w biegunce podróżnych, chorobie uchyłkowej jelita grubego i zakażeniu Helicobacter pylori. Artykuł jest przeglądem najnowszych prac poświęconych mechanizmom działania i przydatności probiotyków i prebiotyków w leczeniu zakażeń układu pokarmowego.
Probiotyki to niepatogenne bakterie, które po podaniu doustnym szybko kolonizują organizm gospodarza, korzystnie wpływając na stan zdrowia. Prebiotyki zaś to niestrawne składniki pożywienia, które wybiórczo stymulują wzrost lub aktywność jednego lub więcej gatunków bakterii jelitowych.1 Coraz dokładniej poznajemy i rozumiemy złożone zależności między prawidłową florą bakteryjną a odpornością błony śluzowej jelit. Wobec narastania antybiotykooporności i licznych powikłań antybiotykoterapii niezwykle interesująca jest możliwość wykorzystywania probiotyków i prebiotyków w zapobieganiu i leczeniu chorób zakaźnych. Wiele badań potwierdza przydatność probiotyków, zwłaszcza w chorobach przewodu pokarmowego, ale dokładnie oceniono tylko kilka szczepów bakteryjnych w wybranych grupach chorych. W wielu randomizowanych badaniach oceniano skuteczność probiotyków i prebiotyków w leczeniu biegunki zakaźnej, biegunki poantybiotykowej i biegunki związanej z zakażeniem Clostridium difficile pod kątem opracowania zaleceń klinicznych. Choć dysponujemy wynikami kilku badań dotyczących ich stosowania w innych chorobach układu pokarmowego, to nie spełniają one niestety kryteriów ani ilościowych, ani jakościowych. Nawet jeśli silne dowody przemawiają za stosowaniem probiotyków, pozostaje jeszcze do wyjaśnienia, które konkretnie szczepy bakterii stosować w poszczególnych zakażeniach. Artykuł omawia na podstawie najnowszych publikacji ostatnie dane poświęcone stosowaniu probiotyków i prebiotyków w leczeniu zakażeń jelitowych.
Mechanizmy działania probiotyków
Probiotyki i produkty ich metabolizmu na kilka sposobów dobroczynnie wpływają na organizm gospodarza, m.in. utrzymują fizjologiczną mikroflorę przewodu pokarmowego,2 modulują funkcje immunologiczne,3 wzmacniają barierę jelitową (tab. 1).4 Szczegół...