Rozpowszechnienie depresji podczas ciąży nie różni się w istotny sposób od jej rozpowszechnienia w innych okresach życia kobiety. Rozpoznawanie może być jednak utrudnione ze względu na podobieństwo objawów choroby i częstych dolegliwości zgłaszanych przez ciężarne.

Wprowadzenie

Ciąża jest stanem fizjologicznym, zmiany neurohormonalne zachodzące w organizmie kobiety mogą być jednak przyczyną wahania nastroju, chwiejności emocjonalnej, niepokoju, skłonności do drażliwości. Czasem pogorszenie samopoczucia psychicznego przekracza ramy prawidłowego natężenia negatywnych emocji typowych dla tego okresu. Nasilenie i częstotliwość objawów takich jak: zmniejszenie aktywności, obniżony nastrój, mniejsza zdolność do odczuwania przyjemności, płaczliwość, drażliwość, lęk i napięcie czy problemy ze snem, powinny być uważnie obserwowane i podlegać kontroli przez personel medyczny sprawujący opiekę nad ciężarną.

Dotychczasowe badania wykazały, że ciąża nie stanowi czynnika protekcyjnego przed pierwszym epizodem depresyjnym lub nawrotem depresji. Dla pewnej grupy kobiet bywa ona nawet okresem zwiększonego ryzyka rozwoju zaburzeń depresyjnych, w szczególności tych, które chorowały wcześniej na depresję, odstawiły lub zmniejszyły dawki leków przeciwdepresyjnych podczas ciąży.^1,2

Do stanu psychicznego ciężarnej oraz jego znaczenia dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju dziecka zaczęto przywiązywać wagę stosunkowo niedawno. Do tej pory naukowcy i klinicyści zakładali, że jest to okres uprzywilejowany, niejako chroniący przed rozwojem zaburzeń nastroju ze względu na działanie hormonów płciowych. Dlatego depresja ciążowa rozpoznawana jest niestety i leczona w niedostatecznym stopniu. Powodem tego bywa niejednoznaczny obraz kliniczny oraz uznawanie niektórych objawów depresji jako charakterystycznych dla tego okresu, a przez to oczekiwanie, że zły stan psychiczny ustąpi samoistnie po narodzinach dziecka. Kolejną przyczyną jest opóźnianie lub zaniechanie przez ciężarną poszukiwania specjalistycznej pomocy (z różnych powodów), a także brak współpracy między ginekologiem a psychiatrą opiekującymi się nią podczas leczenia w sytuacji podejrzenia lub rozpoznania zaburzeń depresyjnych. Klinicyści zwracają również uwagę na wątpliwości dotyczące ryzyka wdrożenia leczenia farmakologicznego, kontynuacji terapii prowadzonej przed ciążą oraz ewentualnego przerwania farmakoterapii zaburzeń depresyjnych. Ignorowanie konieczności leczenia psychiatrycznego w trakcie ciąży z powodu objawów depresyjnych może jednak wywierać negatywny wpływ na zdrowie kobiety i prawidłowy rozwój jej dziecka.²