Z punktu widzenia klinicznego duże znaczenie ma odpowiedź na pytanie, którzy chorzy z zakażeniami układu moczowego wymagają hospitalizacji, a których można leczyć ambulatoryjnie. Wydaje się, że podstawowymi czynnikami determinującymi sposób postępowania jest stan kliniczny pacjenta oraz konieczność dożylnego podawania antybiotyków.

Wprowadzenie

Zakażenia układu moczowego (ZUM) stanowiące ok. 40% wszystkich zakażeń szpitalnych i 10-20% poszpitalnych są jedną z najczęstszych przyczyn interwencji lekarskich.¹ To powód ok. 7 mln wizyt ambulatoryjnych, ok. 1 mln porad udzielanych w izbach przyjęć szpitali i ponad 100 000 hospitalizacji w Stanach Zjednoczonych rocznie.^2,3

Etiologia

Najczęstszym czynnikiem etiologicznym niepowikłanych ZUM (75-95% przypadków) są Gram(–) pałeczki jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae, wśród których dominują uropatogenne szczepy Escherichia coli (UPEC – uropathogenic Escherichia coli). Spośród bakterii Gram(+) za niepowikłane ZUM odpowiadają przede wszystkim różne enterokoki i Streptococcus agalactiae, a u kobiet w wieku rozrodczym Staphylococcus saprophyticus (20%). W zakażeniach powikłanych E. coli stanowi czynnik patogenny jedynie 40-50% przypadków, a istotnie rośnie odsetek innych pałeczek Gram(–) z rodziny Enterobacteriaceae (np. Proteus spp., Klebsiella spp., Providencia spp., Enterobacter spp.) i niefermentujących (Pseudomonas aeruginosa i Acinetobacter spp.). Spośród bakterii Gram(+) u chorych z powikłanym ZUM najczęściej izoluje się Enterococcus spp., Staphylococcus spp. inne niż S. saprophyticus, Streptococcus spp. i Corynebacterium urealyticum.^4-16

Zakażenia grzybicze stanowią rzadką przyczynę pozaszpitalnych ZUM, ale znacznie częstszą u pacjentów hospitalizowanych. Najczęstszym izolowanym gatunkiem jest Candida albicans.¹⁷

Klasyfikacja

Istnieje wiele klasyfikacji ZUM. Według nas zaprezentowany poniżej podział ZUM na grupy jednorodne klinicznie ułatwia racjonalizację postępowania.⁹ Podział ten wyróżnia następujące grupy chorych na ZUM:

• młode kobiety z niepowikłanym zapaleniem pęcherza moczowego
• młode kobiety z nawracającym niepowikłanym zapaleniem pęcherza moczowego
• młode kobiety z niepowikłanym ostrym odmiedniczkowym (cewkowo-śródmiąższowym) zapaleniem nerek
• kobiety i mężczyźni z ostrym niepowikłanym zapaleniem pęcherza, u których istnieje duże prawdopodobieństwo równoczesnego bezobjawowego zajęcia procesem chorobowym nerek lub stercza u mężczyzn
• kobiety i mężczyźni z powikłanym ZUM
• kobiety i mężczyźni z bakteriomoczem bezobjawowym.