Przerwanie ekspozycji na zimno i staranna izolacja termiczna to podstawowe, a zarazem najprostsze do wykonania zadania personelu medycznego w postępowaniu z osobą wychłodzoną. Jednocześnie konieczność dokładnego zbadania wymaga jej rozebrania i pozostaje w sprzeczności z powyższymi priorytetami. Zbędne przedłużanie czasu, kiedy chory nie jest zabezpieczony przed utratą ciepła, podobnie jak przetaczanie nieogrzanych płynów infuzyjnych, jest generowaniem hipotermii jatrogennej. Zjawisko to jest szczególnie częste u ofiar wypadków. Na oddziałach ratunkowych powszechny jest widok rozebranych pacjentów poddawanych czasochłonnym procedurom lub czekających na przybycie kolejnego konsultanta. Najprawdopodobniej wynika to z braku odpowiedniego przygotowania merytorycznego w dziedzinie hipotermii pourazowej, gdzie nawet niewielki spadek Tc przekłada się na kilkukrotny wzrost śmiertelności.16,17

Small 7257

Rycina 1. Wykaz oddziałów szpitalnych pierwszego wyboru dla świadczeń w zakresie leczenia hipotermii głębokiej u dzieci i dorosłych. Oddziały kardiochirurgii oraz anestezjologii i intensywnej terapii

W Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2015 r. ogłoszono wykaz oddziałów szpitalnych pierwszego wyboru dla potrzeb realizacji zadań zespołów ratownictwa medycznego w systemie Państwowe Ratownictwo Medyczne (załącznik 1 i 1a).18 Rozmieszczenie ośrodków, w których przeprowadza się terapię ECMO u poszkodowanych w hipotermii głębokiej, przedstawiono na rycinie 1. Pełna lista ośrodków dostępna jest pod adresem www.hipotermia.edu.pl.

Personel szpitalnych oddziałów ratunkowych w całym kraju otrzymał zalecenie Konsultanta Krajowego Medycyny Ratunkowej dotyczące postępowania z chorym w hipotermii o następującej treści: „W ramach postępowania ratunkowego u pacjentów nieprzytomnych, u których wywiad może wskazywać na wychłodzenie, obowiązuje dokonanie pomiaru temperatury głębokiej. W przypadku stwierdzenia temperatury głębokiej ciała poniżej 28 stopni Celsjusza zaleca się konsultację telefoniczną z lekarzem dyżurnym oddziału anestezjologii i intensywnej terapii (OAiIT) najbliższego szpitala, w którym oprócz OAiIT zlokalizowany jest również oddział kardiochirurgii, a tym samym istnieje możliwość zastosowania ogrzewania pozaustrojowego za pomocą systemu krążenia pozaustrojowego (CPB) lub ECMO”.19

Podsumowanie

Rozpoznanie hipotermii głębokiej, wdrożenie właściwego postępowania oraz wczesne powiadomienie szpitala dysponującego ECMO stanowią swoisty łańcuch przeżycia. Odpowiednia organizacja działań daje szansę na pełny powrót do zdrowia, nawet po kilkugodzinnej resuscytacji. Skuteczna ochrona przed wychłodzeniem pozwala zwiększyć prawdopodobieństwo przeżycia pacjentów, którzy doznali urazów.

Do góry