Choroby internistyczne u kobiet w ciąży

Cykl „Choroby internistyczne u kobiet w ciąży” koordynowany jest przez prof. dr. hab. n. med. Dariusza Moczulskiego, Kierownika Kliniki Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii UM w Łodzi

Planowanie i przebieg ciąży w nieswoistych zapaleniach jelit

dr hab. n. med. Danuta Owczarek

mgr Renata Domagała-Rodacka

dr n. med. Dorota Cibor

Katedra Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Zakaźnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Danuta Owczarek, Katedra Gastroenterologii, Hepatologii i Chorób Zakaźnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Medicum w Krakowie, ul. Śniadeckich 5, 31-531 Kraków; e-mail: owczarek@su.krakow.pl

W ostatnich kilkudziesięciu latach wzrasta częstość występowania nieswoistych zapaleń jelit (NZJ). Ponieważ te schorzenia są zwykle rozpoznawane w okresie prokreacyjnym, wzrasta również liczba ciężarnych z NZJ. Obserwuje się jednak, że pacjenci z NZJ mają mniej dzieci w porównaniu z populacją ogólną.

Wprowadzenie. Płodność w NZJ

Wśród pacjentek z NZJ poziom świadomej bezdzietności jest wyższy niż w populacji ogólnej (14-18% vs 6%). Wykazano, że kobiet z NZJ wybierających świadomą bezdzietność jest więcej niż kobiet bezpłodnych w tej grupie chorych. Główny powód takiej decyzji to bardzo często złe wyobrażenie o przebiegu ciąży w NZJ, wynikające przede wszystkim z braku odpowiedniej edukacji pacjentów w okresie rozrodczym.1

W licznych badaniach oceniających płodność w NZJ wykazano, że nie wpływa na nią ani wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), ani nieaktywna choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC), co oznacza, że chorzy z NZJ w okresie remisji mają taką samą płodność jak osoby w wieku prokreacyjnym w ogólnej populacji. Nie stwierdzono również podwyższonego wskaźnika nieświadomej bezdzietności u mężczyzn lub kobiet z NZJ, którzy nie przebyli operacji.2 Płodność zmniejszają natomiast aktywna ChLC oraz zabiegi operacyjne. Do czynników bezpośrednio wpływających na płodność należą zmiany zapalne obejmujące jajowody i jajniki oraz zmiany okołoodbytnicze, a do pośrednich – przebyte zabiegi operacyjne dające zrosty jajowodów czy redukcja rezerwy jajnikowej (hormon antymüllerowski [AMH – anti-Müllerian hormone], szczególnie w aktywnej ChLC po 30 r.ż.). U mężczyzn zabiegi operacyjne przeprowadzane na miednicy mniejszej mogą prowadzić do impotencji (zaburzenia erekcji, problemy z ejakulacją).

Zgodnie z konsensusem European Crohn’s and Colitis Organization (ECCO) z 2015 r. (The second European evidence-based consensus on reproduction and pregnancy in inflammatory bowel disease) operacje w zakresie miednicy oraz, w mniejszym stopniu, w obrębie jamy brzusznej zwiększają ryzyko, że kobieta nie zajdzie w ciążę (utrudniają poczęcie dziecka) w ciągu roku po zabiegu, a operacje laparoskopowe wykazują mniejszy wpływ na niepłodność w porównaniu z zabiegami otwartymi.3

Ważną informacją są doniesienia o skuteczności zapłodnień in vitro u kobiet z NZJ po przebytym zabiegu operacyjnym proktokolektomii z wytworzeniem zbiornika jelitowego (IPAA – ileal pouch-anal anastomosis), ponieważ wskaźnik udanych zapłodnień w t...

Planowanie ciąży w NZJ

Zgodnie ze wspomnianym konsensusem ECCO z 2015 r.:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Leczenie farmakologiczne NZJ w ciąży

U kobiet przyjmujących sulfasalazynę w trakcie ciąży oraz po porodzie z uwagi na wpływ tego leku na wchłanianie folianu zaleca się zwiększenie dawki kwasu [...]

Poród

Należy pamiętać, że u ciężarnych z NZJ zaleca się podjęcie decyzji o cięciu cesarskim (CC) na podstawie wskazań położniczych, a nie tylko ze względu na [...]

Niekorzystny przebieg ciąży

Niekorzystny przebieg ciąży u kobiet z NZJ ma związek z takimi czynnikami, jak aktywność choroby, przebyte resekcje jelit i rodzinne występowanie NZJ, przy czym największy [...]

Powikłania zakrzepowo-zatorowe w ciąży

Powikłania zakrzepowo-zatorowe (PZZ) u chorych z NZJ dotyczą zarówno układu żylnego, jak i układu tętniczego. Są one ważnym czynnikiem wpływającym na ciężkość schorzenia i śmiertelność [...]

Podsumowanie

Programy edukacyjne dla pacjentów z NZJ mogą się przyczynić do zmniejszenia stopnia świadomej bezdzietności przez korygowanie błędnych informacji, odpowiednie uświadomienie chorych o wyborze [...]
Do góry