Bezwzględnym wskazaniem do hospitalizacji jest podejrzenie lub stwierdzenie rabdomiolizy, w wyniku której może dojść do ostrego uszkodzenia nerek lub gwałtownych zaburzeń elektrolitowych – hiperkaliemii zagrażającej życiu.

Wprowadzenie

Uszkodzenie mięśni będące wskazaniem do hospitalizacji dotyczy wyłącznie uszkodzenia mięśni poprzecznie prążkowanych. W odróżnieniu od mięśni gładkich to ta mięśniówka zawiera mioglobinę, która w wyniku uszkodzenia miocytu zostaje uwolniona do krwiobiegu, ulega filtracji w kłębuszkach nerkowych, a następnie wywołuje efekt toksyczny w cewkach nerkowych. W rzeczywistości to nie łańcuchy mioglobiny odpowiadają za bezpośredni toksyczny wpływ na cewki nerkowe, ale uwolniona z mioglobiny w środowisku kwaśnego moczu grupa hemowa.

Patofizjologia

Przyczyny uszkodzenia komórek mięśni poprzecznie prążkowanych, czyli tzw. rabdomiolizy, można podzielić na mechaniczne lub metaboliczne (zdecydowanie najczęstsze). Po uszkodzeniu mięśni poprzecznie prążkowanych, niezależnie od powodu, w surowicy krwi zwiększa się stężenie enzymów zawartych w komórce mięśniowej oraz białek wewnątrzkomórkowych. Dlatego też do najczęściej oznaczanych markerów uszkodzenia komórki mięśniowej zalicza się: kinazę kreatynową (CK – creatine kinase), mioglobinę, troponinę (Tn – troponin), dehydrogenazę mleczanową (LDH – lactate dehydrogenase), aminotransferazę asparaginianową (AST – aspartate aminotransferase), a także rzadziej (oznaczaną w wybranych laboratoriach) aldolazę i anhydrazę węglanową CAIII.¹ Ponadto podobnie tak jak w przypadku uszkodzenia każdej komórki przy uszkodzeniu komórki mięśniowej może dojść do wzrostu w surowicy krwi kaliemii, fosfatemii oraz urykemii. O ile zwiększenie mioglobiny w surowicy związane jest wyłącznie z uszkodzeniem mięśni poprzecznie prążkowanych, o tyle wzrost stężenia pozostałych parametrów, w tym kinazy kreatynowej oraz jej podfrakcji, może być niezależny od uszkodzenia komórki mięśniowej. Jednak to oznaczenie stężenia CK w surowicy krwi znajduje praktyczne zastosowanie w diagnostyce rabdomiolizy.

Przyczyną mechaniczną uszkodzenia mięśni poprzecznie prążkowanych jest ich dezintegracja wskutek bezpośredniego uszkodzenia mechanicznego sarkolemmy (co jako tzw. zespół zmiażdżenia opisał po raz pierwszy Bywaters w 1941 r. u pacjentów będących ofiarami nalotów na Londyn w czasie II wojny światowej).²

Przyczyną metaboliczną uszkodzenia mięśni poprzecznie prążkowanych jest jakikolwiek z procesów, który w konsekwencji prowadzi do spadku zawartości adenozyno-5’-trifosforanu (ATP – adenosine triphosphate) w komórce. Do uszkodzenia miocytu doprowadz...