Już niemal dekadę temu grupa międzynarodowych ekspertów z dziedziny nefrologii i intensywnej terapii AKIN (Acute Kidney Injury Network) opublikowała nowe kryteria dotyczące ostrego uszkodzenia nerek (AKIN criteria), modyfikując wcześniej stosowane tzw. kryteria RIFLE (Risk, Injury, Failure, Loss and End-stage kidney disease). Ostre uszkodzenie nerek (AKI – acute kidney injury) to zespół objawów związany z nagłym (w ciągu kilku godzin lub dni) pogorszeniem wyjściowej funkcji wydalniczej nerek. Kryteria te zostały uwzględnione w wytycznych amerykańskich i europejskich opublikowanych w kolejnych latach.^1,2

Wprowadzenie

Ostre uszkodzenie nerek jest związane z wystąpieniem zarówno krótko-, jak i długoterminowych powikłań, prowadzących do zwiększonej zachorowalności i śmiertelności w populacji ogólnej. Z jednej strony przebycie AKI może nie mieć żadnego wpływu na przyszłą funkcję wydalniczą nerek, a z drugiej – przy niesprzyjającej konfiguracji chorób współistniejących, czynników współtowarzyszących, codziennie wykonywanych czynności, a nawet szerokości geograficznej przyczynia się do rozwoju przewlekłej choroby nerek (PChN) lub stanu bezpośredniego zagrożenia życia.

Z premedytacją zastąpiono dotychczas powszechnie stosowany termin „ostra niewydolność nerek” (ARF – acute renal failure) określeniem „ostre uszkodzenie nerek”, aby uwrażliwić środowisko medyczne na to, że pogorszenie funkcji tego narządu nie zawsze oznacza jego niewydolność (potocznie rozumianą jako brak funkcji wydalniczej), ale z pewnością stanowi istotny problem ogólnomedyczny.

Jedyną skuteczną metodą chroniącą przed AKI są wyłącznie działania prewencyjne. W samym leczeniu tej choroby na przestrzeni kolejnych lat niewiele się zmieniło. Zapobieganie ma o tyle duże znaczenie, że dotyczy nie tylko osób z chorobami przewlekłymi, ale również zdrowych.

Kluczem do wdrożenia skutecznych działań profilaktycznych przeciwdziałających wystąpieniu AKI są:

• zwiększenie świadomości społecznej w zakresie czynników ryzyka prowadzących do AKI (odwodnienie, leki dostępne bez recepty) i promocja zachowań mających na celu ograniczenie jego wystąpienia
• uwrażliwienie środowiska medycznego (lekarzy, pielęgniarek, techników radiologicznych) na pacjentów, wśród których ryzyko wystąpienia AKI jest znacznie większe w porównaniu z resztą populacji, a następnie wdrożenie działań zapobiegawczych (np. wyodrębnienie osób ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi, w tym z PChN).

Nawet niewielkie zwiększenie stężenia kreatyniny w stosunku do wartości wyjściowej (a nie tylko względem wartości prawidłowej) wiąże się z gorszym rokowaniem oraz przedłużonym czasem hospitalizacji. AKI może dotyczyć osób zarówno z prawidłową funk...