Pogryzienia przez zwierzęta, za które w większości przypadków odpowiadają psy i koty, to powszechny problem kliniczny. Wiążą się one z wieloma powikłaniami, wśród których najczęściej notuje się zakażenia. Chociaż częściej dochodzi do pogryzienia przez psy, to jednak pogryzienia przez koty wiążą się z większym ryzykiem wystąpienia infekcji. Profilaktyczna antybiotykoterapia po pogryzieniu przez zwierzę stanowi przedmiot dyskusji. Decydując się na jej wdrożenie, trzeba wziąć pod uwagę m.in. gatunek kąsającego zwierzęcia, ciężkość obrażeń oraz stan układu immunologicznego pacjenta.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien wiedzieć:

• jakie są możliwe powikłania pogryzienia przez zwierzę
• jakie drobnoustroje mogą wywoływać zakażenia po pogryzieniu
• jakie są grupy ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia po pogryzieniu
• jak postępować w przypadku ugryzienia przez psa lub kota
• w jakich przypadkach zastosować immunoprofilaktykę wścieklizny i tężca

Wprowadzenie

Pogryzienia przez zwierzęta to powszechny problem kliniczny. Według piśmiennictwa są powodem ok. 1% zgłoszeń na szpitalne oddziały ratunkowe oraz do izb przyjęć. Szacuje się, że psy odpowiadają za 80-90% (ryc. 1-3), zaś koty za 5-15% pogryzień (ryc. 4-6).¹

Za pogryzienia odpowiadają również inne zwierzęta domowe, hodowlane i dziko żyjące, m.in. króliki, fretki, świnki morskie, chomiki, szczury, myszy, często nietoperze, a także konie, świnie, dziki, niedźwiedzie i wiele innych (ryc. 1-8). Rana po pokąsaniu (w zależności od zwierzęcia kąsającego) może mieć charakter kłutej, szarpanej, dartej lub miażdżonej. Obrażenia po pogryzieniu przez kota mają zazwyczaj postać głębokiej rany kłutej i częściej ulegają zakażeniu niż te zadane przez psa (tab. 1).^1-4 Profilaktyczna antybiotykoterapia po pogryzieniu przez zwierzę jest tematem dyskusyjnym. Przy podejmowaniu decyzji o jej wdrożeniu trzeba wziąć pod uwagę gatunek kąsającego zwierzęcia, ciężkość obrażeń oraz stan układu immunologicznego pacjenta. Należy również ocenić potrzebę profilaktyki przeciwtężcowej i wścieklizny. Właściwe postępowanie jest niezwykle istotne ze względu na ryzyko zakażenia i ciężkich powikłań.^5-7

Zagrożenie wścieklizną w Polsce

Pogryzienia przez zwierzęta stanowią istotny problem kliniczny i epidemiologiczny. Z danych Państwowego Zakładu Higieny wynika, że liczba przypadków pogryzień, a co za tym idzie –stosowania swoistych metod profilaktyki poekspozycyjnej wścieklizny jest stale duża.^8-14