Czas jest szczególnie cenny w chorobach hematologicznych o dużej dynamice, w przypadku których tylko szybkie rozpoznanie pozwala uratować chorego. W artykule zostaną przedstawione problemy, z jakimi lekarz rodzinny może się najczęściej spotykać. Odpowiemy na pytania, kiedy i z powodu jakich chorób należy w trybie pilnym skierować pacjenta do ośrodka hematologicznego lub na oddział chorób wewnętrznych, a kiedy w warunkach ambulatoryjnych diagnozować go i samemu leczyć.

Wprowadzenie

W praktyce lekarza rodzinnego, do którego w kolejce czeka wielu pacjentów i który nie ma szczególnie dużo czasu na konsultacje, a dostęp do diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej jest ograniczony, bardzo istotna staje się umiejętność wyłapywania stanów zagrożenia życia często tylko na podstawie badania przedmiotowego i podmiotowego. Czas jest szczególnie cenny w chorobach hematologicznych o dużej dynamice, w przypadku których tylko szybkie rozpoznanie pozwala uratować chorego. Gdy pacjent trafia na oddział szpitalny z zaawansowaną chorobą nowotworową i już masywnymi zaburzeniami biochemicznymi często niemożliwe staje się przerwanie ciągu tych wydarzeń.

Stany zagrożenia życia

Stany zagrożenia życia, z którymi lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) może się spotkać w praktyce, wstępnie możemy podzielić na związane z chorobą nowotworową i zaburzeniami krzepnięcia. Jeżeli chodzi o zaburzenia krzepnięcia, do lekarza może się zgłosić np. chory na hemofilię nabytą czy hemofilię wrodzoną (A lub B). Tak naprawdę jednak najczęstszym problemem jest przedawkowanie leków przeciwzakrzepowych czy małopłytkowość. W przypadku chorób nowotworowych najczęściej spotykamy chorych ze szpiczakiem, z chłoniakiem lub białaczką. W diagnostyce w warunkach ambulatoryjnych, w których możliwość wykonania w trybie pilnym badań krwi lub badań obrazowych jest zwykle ograniczona, wywiad i badanie przedmiotowe nabierają szczególnie dużego znaczenia. Dolegliwości zgłoszone w wywiadzie, które zawsze powinny wzbudzić nasz niepokój onkologiczny, to:

• zmniejszenie masy ciała (o ile i w jakim czasie, brak apetytu, osłabienie)
• poty nocne (pacjent często zgłasza, że w nocy musi zmienić bieliznę)
• nawracające infekcje, szczególnie w jamie ustnej: grzybicze, wirusowe (opryszczka, półpasiec) i bakteryjne
• bóle kostne, zmiany skórne.

W badaniu przedmiotowym uwagę powinny zwrócić powiększone węzły chłonne, szczególnie układające się w kilkucentymetrowe pakiety. Często pakietom węzłów pachwinowych towarzyszy zakrzepica kończyny (po tej samej stronie). Istotne są również powiększ...