Podejrzenie zatorowości płucnej najczęściej wysuwa się na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów klinicznych i danych z wywiadu lekarskiego. Niekiedy chorobę rozpoznaje się przypadkowo w badaniach obrazowych wykonywanych z innych wskazań. Chociaż samo podejrzenie zatorowości płucnej zobowiązuje nas do rozpoczęcia terapii do czasu uzyskania potwierdzenia rozpoznania, badania laboratoryjne odgrywają bardzo ważną rolę. W niniejszym artykule omówiono znaczenie wybranych, kluczowych w opinii autora, badań laboratoryjnych w diagnostyce tej groźnej jednostki chorobowej.

Wprowadzenie

Zatorowość płucna (ZP) to choroba podstępna. Podejrzenie zatorowości płucnej najczęściej wysuwa się na podstawie występujących objawów klinicznych i przesłanek z wywiadu lekarskiego. Oczywiście zdarza się, że choroba ta jest rozpoznawana przypadkowo w badaniach obrazowych wykonywanych z innych wskazań (najczęściej w tomografii komputerowej klatki piersiowej). Samo podejrzenie zatorowości płucnej stanowi wskazanie do wdrożenia leczenia do czasu wykluczenia lub potwierdzenia choroby w angio-TK naczyń płucnych. Mogłoby to sugerować, że diagnostyka laboratoryjna nie jest szczególnie istotna w przypadku zatorowości płucnej. Nic bardziej błędnego. Odpowiednio dobrane badania laboratoryjne pozwalają nie tylko na wykluczenie lub zwiększenie prawdopodobieństwa trafności rozpoznania klinicznego, lecz także na stratyfikację ryzyka zgonu związanego z zatorowością płucną, a co za tym idzie – na wybór odpowiedniej strategii postępowania.

Podejrzenie zatorowości płucnej

Aktualne wytyczne diagnostyki i leczenia zatorowości płucnej sugerują stosowanie jednej z dwóch skal do oceny klinicznego wystąpienia tej choroby – skali Wellsa lub zmodyfikowanej skali genewskiej. Przedstawiono je w tabeli 1. Czynniki wspólne zaznaczono pogrubioną czcionką, przy czym można uznać, że w obu skalach uwzględniono również istotną tachykardię (inne punkty odcięcia, inna punktacja) oraz kliniczne objawy zakrzepicy żył kończyn dolnych. Jedyną rzeczywistą różnicą jest uwzględnienie wieku jako czynnika ryzyka w zmodyfikowanej skali genewskiej oraz włączenie doświadczenia lekarza (w punkcie odnoszącym się do subiektywnej oceny szans na trafność alternatywnego rozpoznania) w skali Wellsa. Trzeba też podkreślić, że żadna z tych skal nie uwzględnia wyników badań laboratoryjnych.

Jednocześnie jednak w tych samych wytycznych European Society of Cardiology (ESC) i European Respiratory Society (ERS), na podstawie których stworzono tabelę 1, znajdujemy ostrzeżenie dotyczące małej specyficzności objawów tradycyjnie wiązanych z ...