Mięśnie należą do czynnych elementów narządu ruchu odpowiadających za wykonywanie ruchów kości, do których się przyczepiają, a połączenia stawowe są miejscem, w którym ruch ten zachodzi. To dzięki nim możliwe są zarówno swobodna zmiana pozycji ciała oraz przemieszczanie się, jak i wykonywanie wszelkich czynności ruchowych. Ich urazy, obok złamań, są zaliczane do urazów narządu ruchu i wiążą się z ryzykiem niepełnosprawności.

Układ mięśniowy

Układ mięśniowy składa się z ponad 600 mięśni, które w zdecydowanej większości występują symetrycznie, stanowiąc swoje lustrzane odbicie odpowiednio dla prawej i lewej strony ciała. Poza nielicznymi, do których należą m.in. mięśnie okoruchowe, mimiczne, mięsień szeroki szyi, oddechowe i zwieracze, pełnią funkcję w obrębie narządu ruchu, przenosząc siły mechaniczne poprzez przyczepy kostne (nieliczne mięśnie mają swoje przyczepy obwodowe poza elementami kostnymi, np. mięśnie dłoniowy długi czy pośladkowy wielki). Skurcze poszczególnych grup mięśniowych regulowane przez układ nerwowy umożliwiają ich współdziałanie w wykonywaniu specyficznych, nieraz bardzo złożonych ruchów. Z tego też powodu są one aktywnymi elementami narządu ruchu; układ kostny i torebkowo-więzadłowy zaliczane są do składowych biernych. Przyczepy mięśni do kości zbudowane są z nieelastycznej tkanki włóknistej przechodzącej w dalszym odcinku w płytkę chrzęstną przyczepiającą się bezpośrednio do kości (tzw. enteza). Stanowią one najmniej wytrzymały i poprzez to najbardziej podatny na urazy mechaniczne element czynny narządu ruchu.¹ Znaczne nieraz siły przenoszone przy skurczach mięśni mogą zatem powodować częściowe lub nawet całkowite przerwanie ich ciągłości, doprowadzając do zaburzeń funkcji narządu ruchu.²

Przenoszone zwrotnie sygnały z zakończeń nerwowych receptorów czucia głębokiego (proprioceptorów) ulokowanych w mięśniach, ścięgnach i więzadłach zabezpieczają przed urazami spowodowanymi nadmiernym skurczem mięśni, ograniczając siłę ich skurczu na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego.³ Zaburzenia ich funkcji, będące najczęściej skutkiem doznanych urazów mechanicznych (przebyte wcześniej naderwania mięśni, ścięgien i więzadeł), jak również niekontrolowane skurcze występujące np. w napadach padaczki zagrażają uszkodzeniami mięśni lub ich przyczepów i stanowią przyczynę nieraz bardzo nawet rozległych urazów.^4,5 Z kolei powtarzające się urazy o energii zbyt małej, aby mogły doprowadzić do pełnego zerwania, ale wystarczającej, by spowodować naderwanie części włókien, mogą prowadzić do mikrouszkodzeń, jeśli występują przewlekle. Sumujące się kolejne urazy, powtarzane przed wygojeniem poprzednich, mogą prowadzić do entezopatii.