Najważniejszym celem leczenia starszych chorych jest optymalizacja sprawności funkcjonalnej i dobra jakość życia. Stosowana u tych osób farmakoterapia musi być również temu podporządkowana. Zatem każdy specjalista rozpoczynający leczenie chorych w starszym wieku musi wziąć pod uwagę zmiany wynikające z procesu starzenia (inne objawy chorób, inna farmakokinetyka i farmakodynamika leków). Ważne jest, że każda dolegliwość i każdy nowy objaw u osoby starszej powinny być rozpatrywane jako możliwy efekt polekowy. Konieczna jest więc rewizja farmakoterapii po to, aby zidentyfikować powstające zagrożenia wynikające z interakcji lek–lek i lek–choroba.

Wprowadzenie

Zwiększająca się liczba starszych pacjentów w gabinetach lekarskich powoduje, że coraz częściej zadawane jest pytanie o różnice w zasadach ich farmakoterapii w stosunku do chorych młodszych. Starsi chorzy są bardzo heterogenną grupą nie tylko pod względem wieku, lecz także sytuacji klinicznej. Grupa ta obejmuje zarówno osoby wchodzące w starość (wiek 60-65 lat) z pojedynczymi schorzeniami, jak i osoby w okresie późnej starości (≥80 lat) z wieloelementową wielochorobowością, czyli takie, u których współistnieją problemy internistyczne, neurologiczne i psychiatryczne, z kruchą homeostazą i znacznym ryzykiem załamania sprawności (tzw. chorzy geriatryczni). Konieczna jest więc indywidualizacja leczenia, której znaczenie narasta nie tylko wraz z wiekiem, lecz także z liczbą występujących chorób przewlekłych i liczbą stosowanych leków. Indywidualizacja ta wymaga zdefiniowania zarówno spersonalizowanych celów terapii, jak i sposobu ich osiągania.¹

Farmakokinetyka i farmakodynamika leków w starości

Proces starzenia wpływa na farmakokinetykę i farmakodynamikę leków.

W zakresie farmakokinetyki obejmuje on:

• zmiany absorpcji leków stosowanych doustnie
• zmiany dystrybucji leków w organizmie
• zwolnienie metabolizmu wątrobowego leków
• zmniejszenie eliminacji nerkowej leków.

Zmiany absorpcji leków wynikają przede wszystkim ze zwiększenia pH soku żołądkowego. Niemniej fizjologiczne przesunięcie pH soku żołądkowego w procesie starzenia nie jest istotne klinicznie i większe znaczenie ma tu nadużywanie leków z grupy inhib...

Zmiany dystrybucji obejmują z kolei m.in. zwiększenie objętości dla leków rozpuszczalnych w tłuszczach wynikające z fizjologicznego wzrostu zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie. Do leków o zwiększonej objętości dystrybucji u osób w starszym ...

Właśnie m.in. w związku z ryzykiem kumulacji wynikającym z wolniejszego metabolizmu wśród kryteriów Beersa (kryteria potencjalnej niepoprawności leczenia starszych chorych) na liście leków, których stosowanie jest niewłaściwe bez względu na sytuac...