Współcześnie działania medyczne niejednokrotnie są wspierane przez pomoc psychologiczną w różnym kształcie i zakresie. Jest to niezwykle ważne ze względu na dążenie do osiągnięcia celów prowadzonej terapii. Pacjent zachowujący równowagę wewnętrzną lepiej współpracuje z personelem medycznym i odnajduje się w nowej sytuacji, jaką jest choroba i związane z nią zmiany.

Wprowadzenie

Zjawisko współchorobowości (comorbidity) psychiatryczno-somatycznej coraz częściej staje się przedmiotem badań.¹ Zagadnienie to ma również istotne znaczenie kliniczne zarówno z perspektywy psychiatrów, jak i lekarzy innych specjalności medycznych. Wzajemne zależności mają dwukierunkowy charakter: pacjenci leczeni z powodu chorób sercowo-naczyniowych i onkologicznych znajdują się w grupie ryzyka rozwoju zaburzeń psychicznych (przede wszystkim depresji), a rozpoznanie takich zaburzeń pogarsza rokowanie w przebiegu dwóch pierwszych jednostek.²

Radzenie sobie z chorobą przewlekłą

Choroby onkologiczne oraz kardiologiczne są źródłem ograniczeń, które w sposób dość radykalny zmieniają życie pacjenta (w sferze rodzinnej i zawodowej).³ Charakter tych zaburzeń najczęściej jest przewlekły, a niejednokrotnie stanowią one zagrożenie dla życia chorego.⁴ Na obraz choroby i radzenie sobie z nią wpływa wiele różnorodnych czynników, zarówno subiektywnych, jak i sytuacyjnych.³

Pacjenci próbują radzić sobie z chorobą poprzez redukcję negatywnych emocji, a także odnajdywanie się w trudnej sytuacji, jaką jest niepełnosprawność. Okazuje się, że ze względu na przewlekły charakter zaburzeń obydwa wskazane typy strategii są jednakowo skuteczne (strategie emocjonalne są korzystne głównie na początkowym etapie choroby, tuż po ustaleniu rozpoznania). Istotne znaczenie przypisuje się również posiadanej przez pacjenta sieci wsparcia społecznego oraz, co nie mniej ważne, umiejętności korzystania z niej. Chorzy najczęściej balansują pomiędzy aktywnym radzeniem sobie a reakcjami ucieczkowymi. Niemniej każda stosowana metoda radzenia sobie z chorobą oraz preferowane strategie zaradcze wpływają na skuteczność terapii. Pozytywnej adaptacji pacjentów szczególnie sprzyja czujność wobec informacji przydatnych do podjęcia działań prozdrowotnych przy jednoczesnym unikaniu wiadomości będących źródłem negatywnych emocji (tab. 1-5).⁴

Formy pomocy psychologicznej udzielanej pacjentom kardiologicznym i onkologicznym

Terapia pacjentów onkologicznych i kardiologicznych nie powinna ograniczać się jedynie do oddziaływań czysto medycznych. Psychoterapia, psychoedukacja oraz rehabilitacja neuropsychologiczna odgrywają nie mniej istotną rolę w powrocie pacjenta do z...