Temat numeru

Czy każdy chory z hiperurykemią wymaga farmakoterapii?

prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek

lek. Mateusz Winder

Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej, Wydział Lekarski Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek
Klinika Chorób Wewnętrznych i Chemioterapii Onkologicznej, Wydział Lekarski Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Reymonta 8, 40-027 Katowice

tel. 32 259 12 02

  • Hiperurykemia wiąże się z występowaniem: dny moczanowej, kamicy moczanowej i chorób sercowo-naczyniowych; może też sprzyjać rozwojowi miażdżycy i przyspieszać progresję przewlekłej choroby nerek
  • Farmakoterapia jest bezwzględnie wskazana w przypadku dny moczanowej i kamicy moczanowej oraz bezobjawowej hiperurykemii, gdy stężenie kwasu moczowego znacznie przekracza górną granicę normy (>12 mg/dl); w leczeniu stosuje się allopurynol i febuksostat
  • Celem terapeutycznym jest przewlekłe utrzymywanie stężenia kwasu moczowego w surowicy <6 mg/dl, co zapobiega jego krystalizacji w tkankach

Rola kwasu moczowego, a zwłaszcza jego zwiększonego stężenia, jest coraz większa w rozumieniu patomechanizmów wielu chorób, w tym sercowo-naczyniowych. Głównym i bardzo częstym problemem terapeutycznym jest hiperurykemia, zwykle spowodowana niezdrowym trybem życia. Poniżej przedstawiono aktualne informacje dotyczące hiperurykemii oraz wskazania do leczenia obniżającego stężenie kwasu moczowego w surowicy.

Przyczyny hiperurykemii

Hiperurykemia to zwiększone stężenie kwasu moczowego w surowicy przekraczające 360 µmol/l (6 mg/dl) u kobiet oraz 400 µmol/l (6,8 mg/dl) u mężczyzn. Do przyczyn hiperurykemii należą:

  • dieta o wysokiej zawartości puryn
  • nadmierne wytwarzanie kwasu moczowego związane ze spożyciem fruktozy
  • nadużywanie alkoholu (zwłaszcza piwa)
  • choroby mielo- i limfoproliferacyjne
  • zespół rozpadu nowotworu podczas leczenia systemowego pacjentów onkologicznych
  • niedoczynność tarczycy
  • zmniejszone wydalanie kwasu moczowego przez nerki w przewlekłej chorobie nerek (PChN) oraz w przypadku stosowania diuretyków i salicylanów.


Stosunkowo rzadko hiperurykemia jest uwarunkowana genetycznie. Przyczyną hiperurykemii może być również wyniszczenie powodujące nasilenie katabolizmu puryn1.

Dna moczanowa

Podwyższone stężenie kwasu moczowego może być przyczyną dny moczanowej, która rozwija się u 1-2% osób dorosłych, częściej u mężczyzn, i której częstość wzrasta wraz z wiekiem – nawet do 7% osób po 65 r.ż.2. Dna moczanowa przebiega pod postacią nawracających epizodów ostrego zapalenia stawów z obrzękiem, zaczerwienieniem skóry oraz silnymi dolegliwościami bólowymi.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Kamica moczanowa

Podwyższone stężenie kwasu moczowego w surowicy sprzyja jego zwiększonemu wydalaniu z moczem i powstawaniu w nerkach złogów moczanowych. Prawidłowe stężenie kwasu moczowego w surowicy nie wyklucza [...]

Hiperurykemia bezobjawowa

Stosowanie allopurynolu wskazane jest również w bezobjawowej hiperurykemii, gdy stężenie kwasu moczowego w surowicy wynosi >12 mg/dl5. Celem takiego postępowania jest pierwotna profilaktyka [...]

Przewlekła choroba nerek

Ponieważ kwas moczowy usuwany jest głównie z moczem (70% przez nerki, 30% przez przewód pokarmowy), na występowanie hiperurykemii i jej powikłań szczególnie narażone [...]

Hiperurykemia a choroby sercowo-naczyniowe

Hiperurykemia jest postrzegana jako czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i jako negatywny predyktor przeżycia nawet po uwzględnieniu wpływu upośledzenia czynności nerek13,14. Stanowi niezależny [...]

Czy obniżając stężenie kwasu moczowego, należy dążyć do bardzo niskich jego wartości?

Istnieje powszechnie akceptowany konsensus, że terapia hiperurykemii powinna doprowadzić do przewlekłego obniżenia stężenia poniżej wartości umożliwiającej krystalizację kwasu moczowego w tkankach, czyli [...]

Podsumowanie

Podejmowanie przewlekłej, trwającej wiele lat farmakoterapii bezobjawowej hiperurykemii pozostaje przedmiotem kontrowersji, zwłaszcza w przypadku nieznacznie podwyższonych stężeń kwasu moczowego w surowicy. W takich przypadkach [...]

Do góry