ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Reumatologia
Rola lekarza POZ w diagnostyce, zapobieganiu i leczeniu osteoporozy
lek. Grzegorz Fijewski1
dr hab. n. med. Grzegorz Szczęsny1
lek. Iwa Jonik2
- FRAX – formularz służący do oszacowania bezwzględnego 10-letniego ryzyka wystąpienia złamania
- Bisfosfoniany i denosumab – leki pierwszego wyboru o udowodnionej skuteczności w terapii osteoporozy
- Wspieranie leczenia farmakologicznego przez postępowanie niefarmakologiczne (aktywność ruchowa, ekspozycja na światło słoneczne, dieta)
Osteoporoza to zaburzenie metabolizmu polegające na postępującej demineralizacji kośćca wskutek przewagi procesów osteolizy nad procesami osteogenezy. Z jej powodu dochodzi do stopniowego zmniejszania gęstości mineralnej kości i zaburzenia jej mikroarchitektury, co z kolei prowadzi zarówno do obniżenia mechanicznej wytrzymałości kośćca, jak i wynikającej z tego zwiększonej podatności na złamania. Wraz z wydłużaniem się długości życia rośnie odsetek populacji w podeszłym wieku, a tym samym liczba osób dotkniętych osteoporozą i wywołanych nią złamań. Rosną również koszty leczenia, które z roku na rok pochłaniają coraz większą część budżetu ochrony zdrowia.
Osteoporoza staje się poważnym problemem współczesnych społeczeństw – jest najczęstszą przyczyną złamań u osób po 65 r.ż. Złamania te ograniczają sprawność ruchową i grożą trwałym kalectwem. Mogą również przyczyniać się do powstania ciężkich powikłań, w tym śmiertelnych. Szczególne zagrożenie stanowią złamania bliższego końca kości udowej oraz kręgosłupa, gdyż niepełnosprawność nimi spowodowana często prowadzi do powikłań mogących grozić utratą życia: odleżyn, zapaleń płuc i zakrzepicy żylnej oraz zatorowości płucnej.
Biologia tkanki kostnej
Kościec człowieka ulega trwającej całe życie osobniczej przebudowie optymalizującej jego mikroarchitekturę i wytrzymałość oraz zapewniającej mu jak największą odporność na uszkodzenia mechaniczne1. Jest ona wynikiem następujących po sobie procesów osteolizy i osteogenezy zapoczątkowywanych lokalną aktywacją osteoklastów. Komórki te dzięki zdolności do zakwaszania środowiska i uwalniania enzymów proteolitycznych doprowadzają do miejscowej osteolizy, wytwarzając zatoki resorpcyjne. Migrujące do nich komórki prekursorowe (tzw. komórki pnia) stymulowane molekularnie różnicują w kierunku komórek linii osteoblastycznej. Te z kolei dojrzewając stają się komórkami kostnymi (osteocytami), które są zdolne do syntezy białek macierzy zewnątrzkomórkowej oraz do aktywacji procesów mineralizacji.
Odkładanie kryształów hydroksyapatytu wokół rusztowania kolagenowego wytworzonego w przestrzeni zewnątrzkomórkowej przez osteocyty formuje, w zależności od rodzaju kości – zbitej lub gąbczastej, beleczki lub blaszki kostne. Ponieważ włókna kolagen...
