Dysfunkcja strun głosowych (VCD – vocal cord dysfunction), znana również jako paradoksalny ruch fałdów głosowych (PVFM – paradoxical vocal fold movement) lub indukowalna obturacja krtani (ILO – inducible laryngeal obstruction), zajmuje czołowe miejsce na liście schorzeń mogących imitować astmę (zwłaszcza u chorych w wieku >40 lat)¹. W badaniu ankietowym przeprowadzonym w 2006 r. wśród 668 lekarzy konsultantów, członków British Thoracic Society, VCD została uznana za bardzo poważny problem diagnostyczny i terapeutyczny². Słuszność tej opinii w pełni potwierdziły późniejsze doniesienia, w których wykazano występowanie dysfunkcji strun głosowych aż w 32-50% przypadków zaklasyfikowanych i leczonych jako ciężka, trudna astma^3,4.

Pierwszy opis przerywanej obturacji krtani skojarzonej z dusznością i głośnym oddychaniem pochodzi już z 1842 r.⁵. Jednocześnie dysfunkcja strun głosowych, w przeciwieństwie do wielu innych schorzeń, dopiero w 2017 r. doczekała się opracowania odnośnych wytycznych dotyczących diagnostyki i terapii⁶. Stąd w piśmiennictwie funkcjonuje wiele jej definicji. Z tematem niniejszego artykułu najlepiej koresponduje ta zaproponowana przez Christophera i wsp.: „Dysfunkcja strun głosowych (VCD) jest zaburzeniem spowodowanym przez nieintencjonalne, paradoksalne przywiedzenie strun głosowych, które może indukować ostre silne ataki duszności niereagujące na konwencjonalne leczenie astmy”⁷. Natomiast definicja rekomendowana przez ekspertów European Respiratory Society (ERS) oraz European Laryngological Society (ELS) brzmi następująco: „Indukowalną obturację krtani (ILO) opisuje się jako niewłaściwe, przejściowe i odwracalne zwężenie krtani, występujące w odpowiedzi na zewnętrzne czynniki wyzwalające”⁶. Ten opis, mimo że jest certyfikowany na najwyższym szczeblu, może generować wątpliwości interpretacyjne. Można się bowiem zastanawiać, czy np. refluks żołądkowo-przełykowy lub stany lękowe to czynniki zewnętrzne, czy wewnętrzne.

Patofizjologia

Krtań (w tym zwłaszcza struny/fałdy głosowe) pełni 3 podstawowe funkcje:

• głosową
• oddechową – w fazie oddechowej szpara głośni jest w trakcie wdechu w pełni rozwarta, w trakcie wydechu zwęża się do <30%, uczestnicząc w wytworzeniu dodatniego ciśnienia końcowo-wydechowego
• obronną – w czasie połykania nagłośnia zamyka wejście do krtani, a odruch zamknięcia szpary głośni pod wpływem czynników drażniących chroni dolne drogi oddechowe przed przedostaniem się do nich szkodliwych pyłów lub gazów.