Hematologia

Eozynofilia

dr n. med. Aleksandra Gołos

Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie

Adres do korespondencji: dr n. med. Aleksandra Gołos, Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie, ul. Indiry Gandhi 14, 02-776 Warszawa, e-mail: agolos@ihit.waw.pl

  • Omówienie przyczyn wtórnych eozynofilii (choroby alergiczne, reumatologiczne, zakaźne lub nowotworowe)
  • Liczba eozynofili we krwi obwodowej/szpiku bez związku z objawami klinicznymi eozynofilii
  • Diagnostyka molekularna i ocena zmian narządowych jako niezbędne elementy diagnostyki przed włączeniem leczenia w przypadku klonalnych eozynofilii  

Eozynofile są jedną z subpopulacji granulocytów i wywodzą się z linii mieloidalnej, a ich prekursorem jest komórka ukierunkowana linii eozynofilopoetycznej. Odsetek eozynofili w prawidłowym szpiku kostnym wynosi 1-6%. Wytwarzanie i dojrzewanie eozynofili w szpiku jest kontrolowane przez szereg cytokin, głównie interleukiny [IL] 5 i 3, oraz czynnik wzrostu dla granulocytów i makrofagów (GM-CSF – granulocyte-macrophage colony stimulating factor)1. Okres dojrzewania w szpiku kostnym wynosi ok. 5 dni, następnie eozynofile przedostają się do krwi obwodowej. Ich prawidłowa liczba we krwi obwodowej wynosi od 0 do 500 komórek/µl, we wzorze odsetkowym leukocytów stanowi to od 0 do 4%2. Fizjologicznie liczba eozynofili jest większa u noworodków niż u dorosłych. Eozynofile w przeważającym odsetku zasiedlają tkanki obwodowe – mogą występować w śledzionie, węzłach chłonnych i w przewodzie pokarmowym. W momencie aktywacji uwalniają cytokiny prozapalne, metabolity kwasu arachidonowego czy wolne rodniki. Eozynofile wytwarzają ponadto enzymy toksyczne dla sąsiadujących tkanek, np. fosfatazę kwaśną czy peroksydazę eozynofili. Wskutek tego eozynofile biorą udział w patogenezie włóknienia, zakrzepicy, zapalenia naczyń czy reakcji alergicznych. W przypadku nadmiernego nagromadzenia w tkankach powodują ich uszkodzenie, które może następować niezależnie od przyczyny eozynofilii1.

Eozynofilią określa się stan, w którym liczba granulocytów kwasochłonnych we krwi obwodowej przekracza 500 komórek/µl (0,5 G/l)2. Zawsze należy oceniać bezwzględną liczbę eozynofili (AEC – absolute eosinophil count), ponieważ ich odsetek może zależeć od udziału procentowego innych leukocytów. Na podstawie samej AEC nie można oszacować ryzyka uszkodzeń narządowych ani zidentyfikować przyczyny leżącej u podłoża eozynofilii. Najczęściej występuje eozynofilia reaktywna (wtórna) do innych stanów chorobowych. Pierwotną eozynofilią określa się stan, w którym eozynofile tworzą klon nowotworowy. Jeżeli nie można zidentyfikować przyczyny, mówi się o eozynofilii idiopatycznej. Hipereozynofilia oznacza liczbę komórek kwasochłonnych we krwi obwodowej ≥1,5 × 109/l obserwowaną co najmniej dwukrotnie w odstępie miesięcznym i/lub tkankowy naciek komórkami kwasochłonnymi2.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Przyczyny eozynofilii

Dokładne omówienie i leczenie wtórnych przyczyn eozynofilii przekracza ramy artykułu i zostanie opisane w ograniczonym zakresie. Najważniejsze przyczyny eozynofilii wtórnej przedstawiono w tabeli 1.

Klonalna eozynofilia

Przyczyny klonalnej eozynofilii obejmują nowotwory układu krwiotwórczego lub układu chłonnego, w których eozynofile stanowią część klonu nowotworowego. Przyczyny klonalnej eozynofilii przedstawiono w tabeli [...]

Postępowanie diagnostyczne

Postępowanie diagnostyczne w eozynofilii powinno być ukierunkowane na ustalenie jej przyczyny oraz ocenę uszkodzeń narządowych. Szczegółowy wywiad powinien uwzględniać: objawy ogólne (gorączka, [...]

Ocena uszkodzeń narządowych

Przy podejrzeniu zajęcia płuc w przebiegu eozynofilii należy wykonać tomografię komputerową klatki piersiowej oraz testy czynnościowe płuc – spirometrię i badanie zdolności dyfuzji [...]

Leczenie

Liczba eozynofili nie koreluje z ryzykiem powstania uszkodzeń narządowych, dlatego nie ma konsensusu, od jakiej AEC należy włączyć leczenie u chorych bez objawów21. [...]

Podsumowanie

Eozynofilia w zdecydowanej większości przypadków ma charakter odczynowy. Kluczowym elementem postępowania diagnostycznego jest bardzo szczegółowy wywiad uwzględniający możliwe jej przyczyny. Skuteczne leczenie [...]
Do góry