Hematologia
Eozynofilia
dr n. med. Aleksandra Gołos
- Omówienie przyczyn wtórnych eozynofilii (choroby alergiczne, reumatologiczne, zakaźne lub nowotworowe)
- Liczba eozynofili we krwi obwodowej/szpiku bez związku z objawami klinicznymi eozynofilii
- Diagnostyka molekularna i ocena zmian narządowych jako niezbędne elementy diagnostyki przed włączeniem leczenia w przypadku klonalnych eozynofilii
Eozynofile są jedną z subpopulacji granulocytów i wywodzą się z linii mieloidalnej, a ich prekursorem jest komórka ukierunkowana linii eozynofilopoetycznej. Odsetek eozynofili w prawidłowym szpiku kostnym wynosi 1-6%. Wytwarzanie i dojrzewanie eozynofili w szpiku jest kontrolowane przez szereg cytokin, głównie interleukiny [IL] 5 i 3, oraz czynnik wzrostu dla granulocytów i makrofagów (GM-CSF – granulocyte-macrophage colony stimulating factor)1. Okres dojrzewania w szpiku kostnym wynosi ok. 5 dni, następnie eozynofile przedostają się do krwi obwodowej. Ich prawidłowa liczba we krwi obwodowej wynosi od 0 do 500 komórek/µl, we wzorze odsetkowym leukocytów stanowi to od 0 do 4%2. Fizjologicznie liczba eozynofili jest większa u noworodków niż u dorosłych. Eozynofile w przeważającym odsetku zasiedlają tkanki obwodowe – mogą występować w śledzionie, węzłach chłonnych i w przewodzie pokarmowym. W momencie aktywacji uwalniają cytokiny prozapalne, metabolity kwasu arachidonowego czy wolne rodniki. Eozynofile wytwarzają ponadto enzymy toksyczne dla sąsiadujących tkanek, np. fosfatazę kwaśną czy peroksydazę eozynofili. Wskutek tego eozynofile biorą udział w patogenezie włóknienia, zakrzepicy, zapalenia naczyń czy reakcji alergicznych. W przypadku nadmiernego nagromadzenia w tkankach powodują ich uszkodzenie, które może następować niezależnie od przyczyny eozynofilii1.
Eozynofilią określa się stan, w którym liczba granulocytów kwasochłonnych we krwi obwodowej przekracza 500 komórek/µl (0,5 G/l)2. Zawsze należy oceniać bezwzględną liczbę eozynofili (AEC – absolute eosinophil count), ponieważ ich odsetek może zależeć od udziału procentowego innych leukocytów. Na podstawie samej AEC nie można oszacować ryzyka uszkodzeń narządowych ani zidentyfikować przyczyny leżącej u podłoża eozynofilii. Najczęściej występuje eozynofilia reaktywna (wtórna) do innych stanów chorobowych. Pierwotną eozynofilią określa się stan, w którym eozynofile tworzą klon nowotworowy. Jeżeli nie można zidentyfikować przyczyny, mówi się o eozynofilii idiopatycznej. Hipereozynofilia oznacza liczbę komórek kwasochłonnych we krwi obwodowej ≥1,5 × 109/l obserwowaną co najmniej dwukrotnie w odstępie miesięcznym i/lub tkankowy naciek komórkami kwasochłonnymi2.