Kardiologia

Skurcze dodatkowe serca – kiedy błahe, a kiedy niebezpieczne?

dr n. med. Katarzyna Mitręga

prof. dr hab. n. med. Beata Średniawa

Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu

Adres do korespondencji: dr n. med. Katarzyna Mitręga
Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii SUM, Śląskie Centrum Chorób Serca
ul. Curie-Skłodowskiej 9, 41-800 Zabrze

  • Przedstawienie zróżnicowanej i często złożonej etiopatogenezy dodatkowych skurczów serca
  • Postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne zależne od obrazu klinicznego oraz od wyników badań pozwalających na ilościową ocenę dodatkowych skurczów serca  
  • Leczenie farmakologiczne oraz kwalifikacja do leczenia inwazyjnego standardem terapeutycznym istotnie wpływającym na rokowanie i jakość życia pacjentów z tej grupy  

Skurcze dodatkowe serca (PMB – premature beats) stanowią częsty problem w praktyce klinicznej i dotyczą zróżnicowanej grupy chorych. Obraz kliniczny pacjenta z dodatkowymi pobudzeniami nadkomorowymi (SVE – supraventricular extrasystoles) czy też komorowymi (VE – ventricular extrasystoles) jest bardzo niejednorodny, począwszy od całkowicie bezobjawowego przebiegu, poprzez lekkie, okresowo występujące dolegliwości opisywane przez chorych jako szarpnięcie, do pełnoobjawowego z uczuciem częstego, napadowego kołatania serca, niepokoju, pogorszenia tolerancji wysiłku, złego samopoczucia oraz omdleń.

Etiologia dodatkowych pobudzeń serca bywa bardzo zróżnicowana – od chorób organicznych serca, poprzez chorobę wieńcową, procesy zapalne, nadciśnienie tętnicze oraz płucne, zaburzenia elektrolitowe i hormonalne, choroby zakaźne, aż do wad wrodzonych.

Dodatkowe pobudzenia nadkomorowe i komorowe mogą wystąpić w każdym przedziale wiekowym, zarówno u osób młodych, jak i starszych. Zasadniczą rolę w zaburzeniach rytmu odgrywa odpowiednia diagnostyka, na którą poza standardowym 12-odprowadzeniowym zapisem EKG składają się: holterowskie monitorowanie zapisu elektrokardiograficznego, zewnętrzne rejestratory zdarzeń (ELR – external loop recorders), pętlowe rejestratory wewnętrzne (ILR – internal loop recorders), stymulacja przezprzełykowa oraz badanie elektrofizjologiczne (EPS – electrophysiological study).

Niezmiernie ważnym aspektem leczenia i diagnostyki chorego z PMB jest ocena zagrożeń dla pacjenta wynikających z obecności arytmii oraz jej wpływu na komfort życia. Jak na razie nie są dostępne zwalidowane skale i algorytmy postępowania służące wspomnianej wyżej ocenie, w związku z czym stratyfikacja ryzyka związanego z PMB w głównej mierze opiera się na wywiadzie klinicznym oraz ilościowej i jakościowej formie PMB.

Zaburzenia rytmu serca określane są mianem „łagodne”, jeśli nie powodują objawów, występują u pacjentów bez choroby organicznej serca, nie prowadzą do istotnych hemodynamicznie zaburzeń i nie wpływają na funkcjonowanie chorego. Z zasady opisane po...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Pacjent z SVE

Wydaje się, że wszelkie nadkomorowe skurcze dodatkowe nie stanowią poważnego zagrożenia dla pacjenta, niemniej dolegliwości z nimi związane bywają zmienne, czasem bardzo [...]

Pacjent z ostrym zespołem wieńcowym i PMB

U pacjentów leczonych z powodu ostrego zespołu wieńcowego (OZW) zdarzają się, zwłaszcza podczas przezskórnej angioplastyki wieńcowej (PCI – percutaneous coronary intervention), zaburzenia rytmu [...]

Przedwczesne pobudzenia serca z drogi odpływu prawej komory serca

Najczęstszym źródłem powstawania PMB oraz idiopatycznego częstoskurczu komorowego (iVT – idiopathic ventricular tachycardia) jest droga odpływu prawej komory serca (RVOT – [...]

Przedwczesne pobudzenia serca z drogi odpływu lewej komory serca

Skurcze dodatkowe serca i inne zaburzenia rytmu mogą powstawać nie tylko w drodze odpływu prawej komory serca, lecz także w zatoce Valsalvy, drodze odpływu [...]

Inne ogniska powstawania PMB

Znacznie rzadziej w stosunku do wyżej wymienionych źródeł dodatkowych pobudzeń komorowych lub nieutrwalonych częstoskurczów komorowych przyczyną arytmii może być ognisko zlokalizowane w mięśniu [...]

Podsumowanie

Pacjenci ze skurczami dodatkowymi serca stanowią niejednorodną grupę wymagającą indywidualnego podejścia zarówno w ustaleniu etiologii, jak i w opiece krótko- oraz długoterminowej. Dobór odpowiedniej [...]

Do góry