1. 30-letni mężczyzna zgłosił się na SOR z powodu obserwowanego od około dwóch tygodni stopniowego powiększania się moszny po stronie prawej. Nie zgłaszał dolegliwości bólowych ani dyzurii, nie gorączkował. Przed kilkoma miesiącami przebył plastykę przepukliny pachwinowej prawostronnej z wszczepieniem siatki. Zgłosił się w trybie pilnym, ponieważ dowiedział się, że mężczyźni w jego wieku są zagrożeni rozwojem nowotworu złośliwego jądra, którego objawem jest niebolesne powiększenie moszny. Podczas badania przedmiotowego stwierdzono, że prawa część moszny była powiększona do około 15 cm, niebolesna, o nieco wzmożonej konsystencji, ale nie twarda ani guzowata. Badający lekarz nie wyczuwał jądra ani najądrza. Skóra moszny nie była zmieniona zapalnie. W szpitalu nie ma oddziału urologicznego, trwa natomiast dyżur radiologiczny.

Jak powinien postąpić lekarz dyżurny?

a. Skierować chorego na ostry dyżur urologiczny, ponieważ nie można wykluczyć nowotworu złośliwego jądra, a potwierdzenie takiego rozpoznania wymaga jak najszybszej interwencji chirurgicznej

b. Wykonać na dyżurze badanie ultrasonograficzne (USG) narządów moszny

c. Zalecić leczenie fluorochinolonem, a po jego zakończeniu kontrolę w rejonowej poradni urologicznej

d. Zalecić choremu zgłoszenie się do lekarza rodzinnego, który powinien skierować go na badanie USG narządów moszny, a następnie do poradni urologicznej

e. Skierować chorego do rejonowej poradni urologicznej w trybie pilnym

Komentarz

Opisane objawy oraz wynik badania przedmiotowego nie przemawiają za ostrym zapaleniem jądra lub najądrza, podanie antybiotyku nie znajduje zatem uzasadnienia. Nie ma też wyraźnych cech nowotworu jądra. Na dyżurze powinno się jednak wykonać badanie USG narządów moszny, by wykluczyć takie rozpoznanie, a jednocześnie ustalić przyczynę powiększenia prawej strony moszny. U chorego, którego przypadek jest omawiany, będzie nią najprawdopodobniej wodniak jądra, czyli nagromadzenie się nadmiernej objętości płynu między prawidłowymi jądrem i najądrzem a ich osłonkami. Powstaniu wodniaka jądra mogła sprzyjać przebyta stosunkowo niedawno operacja w prawej pachwinie. Chory z takim rozpoznaniem wymaga skierowania do rejonowej poradni urologicznej w trybie planowym. Tam zostaną ustalone wskazania do planowego leczenia chirurgicznego lub obserwacji (klinicznej i ultrasonograficznej) przez urologa z tej poradni. Nie ma powodu do kierowania chorego do urologa w trybie pilnym. Przeprowadzona na dyżurze diagnostyka ultrasonograficzna skraca też czas do podjęcia właściwych działań, zwłaszcza że badanie USG narządów moszny jest uznawane za specjalistyczne i lekarz rodzinny nie może na nie skierować.