Farmakoterapia
Leki i suplementy diety z wyciągami roślinnymi a ryzyko interakcji
dr hab. n. med. Jarosław Woroń
- Najczęstsze i najistotniejsze z praktycznego punktu widzenia interakcje pomiędzy lekami i suplementami diety zawierającymi wyciągi roślinne a innymi lekami (m.in. przeciwpłytkowymi, przeciwzakrzepowymi, psychotropowymi, immunosupresyjnymi)
- Wpływ wyciągów roślinnych zawartych w lekach i suplementach diety na skuteczność i bezpieczeństwo stosowanej farmakoterapii
Leki i suplementy pochodzenia roślinnego są nadal traktowane jako całkowicie bezpieczne. Niestety dane z rejestrów działań niepożądanych wskazują jednoznacznie, że leki i suplementy diety zawierające w swoim składzie wyciągi roślinne mogą wchodzić z innymi jednocześnie stosowanymi lekami w politerapii w interakcje zarówno farmakokinetyczne, jak i farmakodynamiczne. Na ich skutek dochodzi do powikłań, nierzadko o ciężkim charakterze. W praktyce największe znaczenie dla interakcji mogących wystąpić podczas stosowania politerapii ma 14 surowców roślinnych, które najczęściej stają się przyczyną występowania powikłań1-4. Należą do nich:
1. Różeniec górski (Rhodiola rosea) – ma zdolność do hamowania aktywności CYP2C9, dlatego nie należy stosować go u pacjentów leczonych warfaryną oraz podczas podawania leków przeciwpadaczkowych, gdyż takie połączenie może zmniejszać ich skuteczność
2. Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) – suchy ekstrakt z dziurawca wykazuje zdolność do indukowania aktywności izoenzymów CYP3A4, CYP2C9, CYP2C19 i glikoproteiny P (P-gp). Ze względu na możliwość zmniejszenia stężenia oraz skuteczności niektórych leków nie zaleca się stosowania preparatów dziurawca u pacjentów, którzy równocześnie przyjmują:
- cyklosporynę – indukcja CYP3A4 i P-gp
- takrolimus – indukcja CYP3A4 i P-gp
- fosamprenawir, indynawir – indukcja CYP3A4
- irynotekan – indukcja CYP3A4 i P-gp
- warfarynę – indukcja CYP3A4 i CYP2C9
- rywaroksaban – indukcja CYP3A4 i P-gp
- dabigatran – indukcja P-gp.
U pacjentów przyjmujących preparaty zawierające dziurawiec może dochodzić do zmniejszenia skuteczności:
- amitryptyliny – indukcja CYP2D6 i w mniejszym stopniu CYP3A4 oraz P-gp
- feksofenadyny – indukcja glikoproteiny P
- benzodiazepin (alprazolam, midazolam, diazepam) – indukcja CYP3A4
- metadonu oraz fentanylu – indukcja CYP3A4
- symwastatyny i atorwastatyny – indukcja CYP3A4 oraz P-gp
- digoksyny – indukcja P-gp
- iwabradyny – indukcja CYP3A4
- antagonistów kanałów wapniowych (amlodypina, felodypina, lerkanidypina, werapamil) – indukcja CYP3A4
- doustnych dwuskładnikowych środków antykoncepcyjnych – indukcja CYP3A4 – może prowadzić do wystąpienia krwawień międzymiesiączkowych i obniżenia skuteczności antykoncepcyjnej.
