Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) jest jedną z dwóch przewlekłych, nieuleczalnych chorób jelit mediowanych immunologicznie; druga to choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC). Wrzodziejące zapalenie jelita grubego objawia się nagłym, bolesnym parciem na stolec, bólem brzucha i krwistą biegunką. Gdy choroba przybiera cięższą postać, dołączają objawy ogólne: gorączka, chudnięcie, niedobory wykazywane w badaniach laboratoryjnych i wysokie wykładniki zapalenia. Endoskopowo stwierdza się zmiany zapalne o różnym nasileniu idące w sposób ciągły od odbytnicy ku proksymalnym częściom okrężnicy. W najcięższych przypadkach zajęte jest całe jelito grube. Typowo choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Rokrocznie zapadalność rośnie na całym świecie i szacuje się, że w samych tylko Stanach Zjednoczonych i w Europie choruje 2 mln osób, a w skali świata liczby te są znacznie większe. Choć do rozpoznania może dojść w każdym wieku, chorują przede wszystkim osoby młode, szczyt zapadalności przypada na 15-30 r.ż. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego ze względu na swoją przewlekłość i nie zawsze możliwy do przewidzenia przebieg wpływa istotnie negatywnie na jakość życia.

Rozpoznanie, ocena zasięgu i czynników rokowniczych

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego należy podejrzewać u każdego pacjenta z krwistą biegunką i pilną potrzebą wypróżnienia po wykluczeniu etiologii infekcyjnej, w szczególności zakażenia Clostridium difficile. Podstawową rolę w diagnostyce odgrywa ileokolonoskopia (endoskopowa ocena jelita grubego i końcowego odcinka jelita cienkiego), natomiast ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie charakterystycznych nieprawidłowości w badaniu mikroskopowym. Zasięg choroby, oceniany na postawie zmian histologicznych, może 1) obejmować dystalne 18 cm jelita grubego – wówczas rozpoznaje się proctitis ulcerosa, 2) sięgać do zagięcia śledzionowego (lewostronne zapalenie) lub 3) powyżej, wtedy mówimy o rozległym WZJG. W ocenie endoskopowej ciężkości zmian wykorzystywana jest czterostopniowa skala Mayo (tab. 1). Jeśli nie ma zmian w jelicie cienkim, co mogłoby wskazywać na ChLC, ocena obrazowa czy endoskopowa pozostałych odcinków przewodu pokarmowego nie jest konieczna.