Choroby tarczycy występują u 5-10% populacji ogólnej, przy czym niedoczynność tego gruczołu jest rozpoznawana częściej niż nadczynność. Objawy chorób tarczycy często są niespecyficzne i mogą zostać przeoczone w codziennej praktyce lekarskiej. Nierzadko dają obraz typowy dla chorób neurologicznych zarówno obwodowego, jak i ośrodkowego układu nerwowego (tab. 1). W artykule przedstawiono powikłania neurologiczne chorób tarczycy, ich diagnostykę oraz leczenie.

Uszkodzenie obwodowego układu nerwowego

Miopatia w przebiegu niedoczynności tarczycy

Miopatia, czyli pierwotne uszkodzenie mięśni, może być dominującym, a nawet jedynym objawem jawnej niedoczynności tarczycy. Około 70% chorych z niedoczynnością tarczycy zgłasza objawy sugerujące uszkodzenie mięśni. Zgodnie z wytycznymi American Thyroid Association utrzymująca się ponad 2 tygodnie podwyższona aktywność kinazy kreatynowej (CK – creatine kinase) czy dehydrogenazy mleczanowej stanowi silne wskazanie do oznaczenia stężenia hormonów tarczycy^1-4.

Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną miopatii w przebiegu niedoczynności tarczycy. Uszkodzenie mięśni w chorobie Hashimoto występuje z jednakową częstością u kobiet i mężczyzn i rozwija się z reguły przed 40 r.ż. Miopatię częściej stwierdza się u osób z zanikową postacią choroby oraz u pacjentów z wyższym mianem przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (Tg-Ab)^1-4.

Miopatia w niedoczynności tarczycy ma charakter miopatii metabolicznej, a do jej rozwoju prowadzi uszkodzenie mitochondriów i wtórne zaburzenie szlaku fosforylacji oksydatywnej oraz akumulacja glikogenu. U chorych dochodzi do zaniku i utraty włókien mięśniowych typu 2 oraz przerostu włókien mięśniowych typu 1. Włókna mięśniowe typu 2, tzw. włókna białe, są odpowiedzialne za szybki skurcz mięśnia. Łatwo się męczą, a źródłem ich energii jest glukoza^1-4.

Większość pacjentów z miopatią w przebiegu niedoczynności tarczycy skarży się na łatwą męczliwość, nietolerancję wysiłku, ból mięśni, kurcze czy sztywność mięśni (tab. 2). Osłabienie mięśni występujące u około 38% chorych lokalizuje się proksymal...

W badaniach laboratoryjnych u chorych z miopatią w przebiegu niedoczynności tarczycy stwierdza się zwiększoną od 10 do 1000 razy powyżej górnej granicy normy aktywność kinazy kreatynowej. Podwyższona aktywność CK występuje u 57-90% pacjentów z nie...