Wytyczne w praktyce
Dapagliflozyna z insuliną w cukrzycy typu 1
dr hab. n. med. Edyta Sutkowska
- Mechanizm działania flozyn i korzyści odnoszone z ich stosowania
- Kryteria, które musi spełniać chory na cukrzycę typu 1, aby do terapii włączyć dapagliflozynę
- Ryzyko wystąpienia cukrzycowej kwasicy ketonowej (czynniki wpływające na jego zwiększenie, monitorowanie ciał ketonowych)
Mimo stosunkowo niedługiego czasu od wejścia na rynek flozyny mają już ugruntowaną pozycję w diabetologii nie tylko jako preparaty hipoglikemizujące, lecz także – ze względu na wiele innych wykazanych zalet – jako leki dające szczególne korzyści pacjentom z chorobami serca czy cukrzycową chorobą nerek1. Możliwości obniżania glikemii w sposób bezpieczny, tj. bez ryzyka wywoływania hipoglikemii, i wspomniane plejotropowe działanie spowodowały niezwykle szybkie reakcje wielu towarzystw naukowych, które włączyły flozyny do swoich zaleceń czy wręcz podkreśliły w nich znaczenie tej grupy leków2,3. Dotyczy to jednak pacjentów z cukrzycą typu 2 (T2DM – type 2 diabetes mellitus), a więc sytuacji względnego niedoboru insuliny. Niemniej wobec aktywności hipoglikemizującej niezależnej od możliwości wydzielniczych trzustki4,5 oraz wpływu na układ sercowo-naczyniowy czy nerki, który nie jest bezpośrednio zależny od obniżonej przez leki glikemii6, obecnie dapagliflozyna jest pierwszym lekiem doustnym, który w dawce 5 mg/24 h został zaakceptowany przez European Medicines Agency (EMA) do wspomagania leczenia pacjentów z cukrzycą typu 1 (T1DM – type 1 diabetes mellitus)7. Znalazło to odzwierciedlenie także w zaleceniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD)3.
Glikemia
Pierwszoplanowe, widoczne korzyści, które mogą odnieść pacjenci z T1DM ze stosowania flozyn, to ich wpływ na stężenie glukozy4,5,8. Normalizacja glikemii to podstawowy element wyrównania metabolicznego w grupie pacjentów z każdym typem cukrzycy. N...
Przekroczenie progu nerkowego dla glukozy u pacjenta przyjmującego inhibitor kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT2i – sodium-glucose co-transporter 2 inhibitor) uruchamia kaskadę zdarzeń, która poprzez glukozurię obniża glikemię w surowicy. Proces ten odbywa się bez zwiększania ryzyka hipoglikemii5,18,19, ponieważ flozyny dodatkowo wyzwalają mechanizmy kontrregulacyjne, które zapobiegają dalszemu obniżeniu stężenia glukozy we krwi. Odbywa się to poprzez zmniejszenie wydzielania insuliny (nie odgrywa to roli w T1DM) i wzrost stężenia glukagonu, co nasila glukoneogenezę w wątrobie. Dodatkowe zabezpieczenie stanowi zachowana zdolność inhibitorów SGLT1 do reabsorpcji glukozy w kanaliku proksymalnym20. Pierwsze badania oceniające dapagliflozynę i kanagliflozynę także potwierdziły to bezpieczeństwo16,17.