Geriatria

Fizjoterapia w leczeniu nietrzymania moczu

dr n. med. Adrianna Maria Borowicz

Pracownia Geriatrii i Gerontologii, Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii im. prof. Kazimiery Milanowskiej w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr n. med. Adrianna Maria Borowicz

Pracownia Geriatrii i Gerontologii,

Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii im. prof. Kazimiery Milanowskiej

ul. Grabowa 22, 61-473 Poznań,

e-mail: a.borowicz@wseit.edu.pl

  • Nietrzymanie moczu należy do tzw. wielkich problemów geriatrycznych i dotyczy zarówno kobiet (wysiłkowe nietrzymanie moczu), jak i mężczyzn (nietrzymanie moczu typu naglącego)
  • Istotne jest ustalenie przyczyny problemu i zastosowanie adekwatnego leczenia
  • W pracy opisano następujące sposoby postępowania: kinezyterapię, fizykoterapię, masaż, postępowanie farmakologiczne, leczenie psychologiczne i chirurgiczne

Nietrzymanie moczu, niezależnie od przyczyny, jest problemem medycznym, społecznym i ekonomicznym. Należy do tzw. wielkich problemów geriatrycznych i może dotyczyć zarówno mężczyzn, jak i kobiet1. Pacjenci, zwłaszcza starsi, zgłaszając się do lekarza rodzinnego, często odczuwają lęk i przygnębienie z powodu tej dolegliwości. Przeprowadzając wywiad z osobą starszą, można uwzględnić pytanie o objawy nietrzymania moczu (zasada: tak/nie) i skierować pacjenta na dalszą diagnostykę, leczenie zachowawcze lub chirurgiczne. Obecnie ćwiczenia lecznicze są prowadzone w ramach zajęć profilaktycznych dla osób starszych.

Przyczyny nietrzymania moczu

Etiologia nietrzymania moczu jest bardzo różnorodna. Zaburzenie to towarzyszy:

  • stanom urologicznym: zaburzeniom czynności dolnych dróg moczowych (hiperreaktywność mięśnia wypieracza [OAB – overactive bladder]), wadom wrodzonym układu moczowego, zakażeniom układu moczowego, powiększeniu gruczołu krokowego, urazom i operacjom dolnych dróg moczowych
  • stanom ginekologicznym: osłabieniu mięśni dna miednicy po porodzie drogami natury, zanikowemu zapaleniu cewki pochwy, obniżeniu narządów miednicy małej, operacjom ginekologicznym i położniczym
  • stanom neurologicznym: chorobom demielinizacyjnym (np. stwardnienie rozsiane), otępiennym (np. choroba Alzheimera), chorobie Parkinsona, wadom wrodzonym układu nerwowego, stanom po urazie głowy i rdzenia kręgowego, po udarze mózgu, w mózgowym porażeniu dziecięcym
  • stanom w chorobach onkologicznych
  • innym chorobom przewlekłym: cukrzycy typu 1 i 2, chorobie alkoholowej, depresji, zaburzeniom funkcji poznawczych znacznego stopnia2.

Wang i wsp. przeprowadzili badanie wśród 7270 kobiet z cukrzycą typu 2. Wykazali, że 27,2% osób zgłosiło lekarzowi problem, który został opisany jako wysiłkowe nietrzymanie moczu, u 9,9% występowało naglące nietrzymanie moczu i u 15,8% mieszane nietrzymanie moczu3.

Nietrzymanie moczu mogą też nasilać leki, np. moczopędne czy uspokajające. Mimo występowania u pacjenta nietrzymania moczu nie należy mu ograniczać podaży płynów, które trzeba uzupełnić zwłaszcza po wysiłku fizycznym (spacer do gabinetu, ćwiczenia...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Podział nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu można podzielić na:

Diagnostyka różnicowa

Podczas przeprowadzania wywiadu należy zapytać pacjenta o:

Wysiłkowe nietrzymanie moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu występuje przede wszystkim u kobiet i jest związane z osłabieniem mięśni przepony moczowo-płciowej na skutek procesu starzenia się. Objawia się to [...]

Leczenie zachowawcze nietrzymania moczu

Leczenie zachowawcze obejmuje zmianę stylu życia i eliminację czynników ryzyka. Istotne są: dieta (np. zmniejszenie podaży kawy), dbanie o prawidłową masę ciała, w tym [...]

Fizjoterapia w wysiłkowym nietrzymaniu moczu

Leczenie zachowawcze wysiłkowego nietrzymania moczu obejmuje: trening mięśni przepony moczowo-płciowej (PFMT – pelvic floor muscle training), w tym techniki terapii tkanek miękkich, [...]

Fizjoterapia w naglącym nietrzymaniu moczu

Leczenie naglącego nietrzymania moczu obejmuje farmakoterapię, trening pęcherza moczowego i magnetoterapię.

Leczenie chirurgiczne

Mięśnie dna miednicy, więzadła i powięzi tworzą swoisty system zawieszająco-podpierający, który utrzymuje statykę narządów w obrębie jamy brzusznej. Zaburzenie integralności tego systemu objawia [...]

Do góry