Obrzęki stanowią nagromadzenie płynu w przestrzeni śródmiąższowej, które występuje, gdy filtracja włośniczkowa przekracza możliwości drenażu limfatycznego. Szybki rozwój uogólnionych obrzęków związanych z chorobami ogólnoustrojowymi, m.in. niewydolnością serca, wymaga niezwłocznego rozpoznania i leczenia. Przewlekłe występowanie obrzęku w jednej lub obu kończynach dolnych często wskazuje na niewydolność żylną, zwłaszcza w przypadku obecności przebarwień spowodowanych odkładaniem hemosyderyny. Wywiad lekarski powinien uwzględniać informacje o początku wystąpienia obrzęków, zmianach związanych z położeniem ciała, o tym, czy obrzęki są jednostronne czy obustronne, a także historię dotychczasowego leczenia, obecność chorób ogólnoustrojowych oraz stosowane aktualnie leki¹.

Etiologia i częstość występowania

Obrzęki obwodowe są uważane za najczęstsze polekowe zdarzenia niepożądane związane ze stosowaniem antagonistów wapnia^2,3. Ich wystąpienie jest wynikiem preferencyjnego rozszerzenia tętniczek, co zwiększa gradient ciśnienia między naczyniami przedwłośniczkowymi a naczyniami zawłośniczkowymi, prowadząc do wynaczynienia płynu wewnątrznaczyniowego. Czynniki wpływające na filtrację płynu kapilarnego do tkanki śródmiąższowej obejmują ciśnienie wewnątrzwłośniczkowe, śródmiąższowe ciśnienie onkotyczne, przepuszczalność naczyń włosowatych i drenaż limfatyczny. Antagoniści wapnia selektywnie zmniejszają skurcz naczyń przedwłosowatych i w ten sposób zwiększają ciśnienie wewnątrz naczyń włosowatych, a tym samym nasilają przesiąkanie płynu włośniczkowego do śródmiąższu i powodują obrzęki obwodowe⁴.

Częstość występowania obrzęków obwodowych u pacjentów stosujących antagonistów wapnia waha się od 1,8% do 10,8% w rejestrach praktyk lekarskich oraz od 7% do 33% w różnych badaniach klinicznych5. Co więcej, odsetek pacjentów skarżących się na obrz...