Neurologia

Zaburzenia równowagi u osób starszych

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski1

Aleksandra Olszewska2

1Klinika Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej, Audiologii i Foniatrii, II Katedra Otolaryngologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
2Studenckie Koło Naukowe, Klinika Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej, Audiologii i Foniatrii, II Katedra Otolaryngologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

Klinika Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej, Audiologii i Foniatrii,

II Katedra Otolaryngologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Żeromskiego 113, 90-549 Łódź

e-mail: jurek.olszewski@umed.lodz.pl

tel. 42 639 35 80, faks 42 639 35 80

  • W pracy przedstawiono epidemiologię, patomechanizm, diagnostykę, następstwa i metody leczenia zaburzeń równowagi u osób starszych
  • Najgroźniejszym ze zjawisk towarzyszących zaburzeniom równowagi i zawrotom głowy u osób po 65 r.ż. są upadki, które powodują wiele poważnych uszkodzeń
  • Rozpoznanie presbyastasis może ustalić jedynie geriatra, którego rola polega na umiejscowieniu dolegliwości związanych z zaburzeniami równowagi na podstawie wyników badań stanu ogólnego pacjenta, głównie układu sercowo-naczyniowego, po wykluczeniu zaburzeń metabolicznych, schorzeń mięśni, a zwłaszcza chorób neurologicznych, zwyrodnieniowych mających charakter postępujący  

Starzenie się narządu przedsionkowego jest częścią ogólnego procesu biologicznego i postępuje wraz z wiekiem. Człowiek starszy, u którego występują zaburzenia równowagi i zawroty głowy, powinien być traktowany jako chory neurologicznie ze zmianami w obrębie wielu zmysłów (presbyastasis). Należy je jednak odróżniać od wielu innych chorób, w tym przewlekłych, trwających wiele lat, które mogą powodować trudności z utrzymaniem równowagi fizycznej w wieku podeszłym1.

W 1986 r. Belal i Glorig1 w odniesieniu do zaburzeń równowagi wieku podeszłego użyli określenia podobnego do presbyacusis (zaburzenia słuchu), a mianowicie presbyastasis. Zastrzegli jednak, że termin ten wolno stosować jedynie wtedy, gdy na podstawie starannego badania pacjenta wyeliminuje się inne niż starość przyczyny zaburzeń równowagi.

Zadaniem otolaryngologa jest w tych przypadkach wykluczenie uszkodzenia narządu przedsionkowego (narządu obwodowego odpowiadającego za utrzymanie równowagi), natomiast do geriatry należy określenie źródła tych dolegliwości w odniesieniu do ogólnego stanu zdrowia pacjenta po 65 r.ż.1

Epidemiologia

Jak wynika z badań epidemiologicznych, występowanie trudności z zachowaniem równowagi fizycznej u ludzi w starszym wieku jest powszechne. I tak Brytyjczycy oceniają, że zaburzenia równowagi są jedną z głównych dolegliwości co najmniej 50% osób obu płci po 65 r.ż., które mieszkają we własnych gospodarstwach domowych1. Z kolei w domach opieki zaburzenia te zgłasza co najmniej 80% pensjonariuszy. W praktyce lekarza rodzinnego zaburzenia równowagi stanowią natomiast najczęstszą dolegliwość pacjentów >75 r.ż.

Najgroźniejszym zjawiskiem towarzyszącym zaburzeniom równowagi i zawrotom głowy u osób po 65 r.ż. są upadki, które powodują wiele poważnych uszkodzeń, nie tylko układu kostnego, i są jedną z najczęstszych przyczyn prowadzących do zgonów pacjentów ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Diagnostyka – badanie otoneurologiczne

Badania otoneurologiczne polegają głównie na pomiarach dwóch odruchów: przedsionkowo-ocznych (oczopląsu), mierzonych metodą elektronystagmografii (ENG) lub wideonystagmografii (VNG), i przedsionkowo-rdzeniowych, wykonywanych metodą posturografii [...]

Upadki jako następstwo zaburzeń równowagi u osób starszych

Upadek (według definicji World Health Organization) jest zdarzeniem, w wyniku którego człowiek niechcący znalazł się na ziemi, podłodze lub innym niższym poziomie6. [...]

Skale i testy do oceny czynnościowej pacjenta z zaburzeniami równowagi

Zastosowanie kwestionariuszy objawów i jakości życia pozwala na oszacowanie parametrów istotnych dla pacjenta, lecz niemierzalnych podczas diagnostyki laboratoryjnej. Identyfikacja podłoża psychogennego zawrotów [...]

Leczenie zaburzeń równowagi u osób starszych

W pracy Twardowskiej-Rajewskiej14 przedstawiono krótki program usprawniania seniorów w celu minimalizowania zaburzeń równowagi, w którym ryzyko upadków oceniono za pomocą skali Tinetti. Następnie wdrożono [...]

Podsumowanie

Presbyastasis może rozpoznać jedynie specjalista z zakresu geriatrii. W tym celu pomocne będą wyniki badań otoneurologicznych wykonanych przez otolaryngologa, a także ocena ogólnego stanu [...]

Do góry