Zaburzenia metabolizmu kostnego związane z ciążą i laktacją są rzadko rozpoznawane. Z pewnością nie można ich uznać za zjawisko powszechne, niemniej prawdopodobnie są one częstsze, niż sądzimy. Znaczenie medyczne takich zaburzeń mimo niewielkiej przecież liczby rozpoznań wynika ze zwykle dramatycznego przebiegu tego rodzaju osteoporozy. Nim przejdę do omówienia tego zagadnienia, chciałbym przedstawić osteoporozę jako problem medyczny.

Osteoporoza to powszechna choroba metaboliczna. Obok chorób nowotworowych, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i otyłości jest zaliczana do chorób współczesnej cywilizacji. Częstość jej występowania jest duża; według raportu Ministerstwa Zdrowia w Polsce mamy 2,1 mln chorych, w tym 1,7 mln kobiet (2019 r.). Osteoporoza powoduje poważne konsekwencje zdrowotne związane z występowaniem złamań, głównie biodra i kręgów. Według wcześniej wspomnianego raportu w Polsce roczna liczba złamań typowych dla osteoporozy wyniosła 126 000. Powszechność osteoporozy i duża liczba złamań osteoporotycznych generują ogromne koszty ekonomiczne sięgające rocznie 476 mln zł. Kolejny problem związany z osteoporozą dotyczy jej długo niemego klinicznie przebiegu. Zwykle nie ma wczesnych objawów klinicznych, a typową wskazówką świadczącą o zaniku kostnym jest pierwsze złamanie, powstałe w wyniku niewielkiego urazu (najczęściej upadku z wysokości własnego ciała). O osteoporozie często mówi się jako o cichym złodzieju kości, a liczba chorych upoważnia do stosowania określenia „cicha epidemia”. Opisane cechy osteoporozy wskazują na jej wyjątkowość.

Podstawowe czynniki sprzyjające występowaniu osteoporozy to:

• wydłużenie czasu życia
• zmniejszenie aktywności fizycznej
• błędy dietetyczne, głównie zbyt mała podaż wapnia
• stosowanie używek, przede wszystkim palenie papierosów i nadużywanie alkoholu
• coraz szersze stosowanie leków wpływających na metabolizm kostny.

Liczba chorych na osteoporozę jest duża i ma tendencję wzrostową. Obserwujemy także trend wzrostowy liczby złamań. Przykładowo w populacji kobiet i mężczyzn z powiatu Piekary Śląskie liczba złamań biodra wzrosła w ciągu 14 lat o 20% u kobiet i o 4...