Przypadek kliniczny

Upadki u starszej osoby z wielochorobowością

lek. Justyna Golonko1

prof. dr hab. n. med. Barbara Bień1,2

1Oddział Geriatrii, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA im. Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego w Białymstoku
2Klinika Geriatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji:

lek. Justyna Golonko

Oddział Geriatrii, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej MSWiA im. M. Zyndrama-Kościałkowskiego

ul. Fabryczna 27, 15-471 Białystok

  • Omówienie przypadku kobiety w podeszłym wieku, u której dochodziło do upadków w związku z wielochorobowością i stosowaniem wielu leków
  • Wielolekowość wiąże się m.in. z ryzykiem upadków i złamań, niepełnosprawności, hospitalizacji, śmiertelności, wystąpienia działań niepożądanych leków oraz obniżenia jakości życia pacjentów
  • W związku z powyższym u starszych pacjentów należy monitorować listę przyjmowanych leków, zwracając uwagę głównie na leki o działaniu antycholinergicznym, benzodwuazepiny, leki nasenne i uspokajające

Upadki osób starszych są relatywnie powszechnym, chociaż często ignorowanym problemem w praktyce klinicznej, a wiążą się z poważnymi skutkami zdrowotnymi, społecznymi i ekonomicznymi1. Co czwarty senior w Polsce w ciągu roku upada, a ryzyko hospitalizacji związanej z tym incydentem rośnie z wiekiem2. Dowiedziono, że poza zaawansowaniem wieku, złożoną niesprawnością sensoryczną, fizyczną i poznawczą, czynnikami środowiskowymi prognostykiem upadków są również wielolekowość i polipragmazja3 (tj. negatywne interakcje między lekami, między lekiem a chorobą lub lekiem a pożywieniem). Wielochorobowość wiąże się z wielolekowością i ryzykiem polipragmazji. Przyjmowanie wielu leków pogarsza stosowanie się do zaleceń lekarskich (compliance), zwłaszcza przez osoby starsze. Wielolekowość, niewłaściwe dla osób starszych leki (np. benzodwuazepiny) lub ich dawkowanie prowadzą do geriatrycznych zespołów jatrogennych pod postacią hipotonii, hipoglikemii, zasłabnięć, zawrotów głowy, upadków i innych zaburzeń w trakcie farmakoterapii m.in. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i zespołów lękowych4. Redukcja liczby leków z optymalizacją złożonej terapii jest trudnym zadaniem nie tylko dla geriatrów, chociaż ci, analizując wszystkie preparaty przyjmowane przez pacjenta, łatwiej dostrzegają ich szkodliwe następstwa5,6. Celem prezentowanego opisu przypadku jest przeanalizowanie złożoności uwarunkowań upadków u starszej lekarki wraz z propozycją strategii redukującej to ryzyko na podstawie kryteriów Beersa7 oraz STOPP/START8.

Opis przypadku

Emerytowana lekarka, 83 lata, z wywiadem otyłości, dny moczanowej, cukrzycy typu 2, przewlekłej choroby nerek, nadciśnienia tętniczego, stabilnej choroby wieńcowej z napadowym migotaniem przedsionków i niewydolnością serca, choroby Hashimoto, c...

W badaniu przedmiotowym przy przyjęciu stwierdzono prawidłową orientację auto- i allopsychiczną, otyłość (wzrost 154 cm, waga 91 kg, wskaźnik masy ciała 37 kg/m2). Na pierwszy rzut oka uwagę zwracało duże spowolnienie ruchowe pacjentki z wyraźną s...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Omówienie

Ocena kliniczna potwierdziła wcześniej ustalone rozpoznania. Wszystkie nowe problemy – upadki, parkinsonizm, otępienie, hipotonia tętnicza, epizody niedocukrzenia, osteoporoza – w większym lub [...]

Benzodwuazepiny

Znanym winowajcą upadków jest przewlekłe przyjmowanie benzodwuazepin9. Chora stosowała przewlekle z powodu depresji, jak utrzymywała, alprazolam oraz zolpidem (pochodna imidazopirydyny, działająca na [...]

Podsumowanie

Upadki osób starszych to poważny problem o złożonych przyczynach. Jedną z nich jest wielolekowość i polipragmazja. Z tego powodu ważne jest regularne przeglądanie leków ukierunkowane [...]

Do góry