Choroby zakaźne
Zakażenie Clostridioides difficile – diagnostyka i postępowanie
prof. dr hab. n. med. Anna Piekarska
- Do głównych czynników ryzyka zakażenia C. difficile należą hospitalizacja i antybiotykoterapia
- Rozpoznanie CDI można ustalić na podstawie objawów klinicznych, wykazania toksyny lub genów toksynotwórczych C. difficile oraz GDH w kale, a także badania amplifikacji kwasów nukleinowych
- Leczenie pierwszego incydentu CDI i nawrotów przebiega podobnie. Lekiem pierwszego rzutu jest wankomycyna
Objawowe zakażenie Clostridioides (wcześniej Clostridium) difficile (CDI – Clostridioides difficile infection) jest ostrą chorobą zapalną przewodu pokarmowego, objawiającą się co najmniej 3 nieuformowanymi stolcami w ciągu 24 godzin1,2.
Clostridioides difficile (CD) jest bakterią beztlenową, której najważniejszą cechą biologiczną jest zdolność do wytwarzania zarodników (spór) oraz egzotoksyn1.
Według danych epidemiologicznych w 2018 r. zapadalność na CDI wynosiła 30,2/100 000 osób, z czego 87% wymagało leczenia szpitalnego3. Dane te nie odzwierciedlają rzeczywistej skali zachorowań, a nawroty choroby są obserwowane u ok. 20% pacjentów, szczególnie w grupie osób starszych z upośledzoną odpornością.
Czynniki predysponujące do wystąpienia CDI
Większość przypadków CDI jest związana z opieką medyczną, głównie hospitalizacją w ciągu ostatnich 12 tygodni4-9. Drugi ważny czynnik rozwoju CDI to antybiotykoterapia w okresie podobnym jak hospitalizacja. Ryzyko wystąpienia choroby jest najwyższe w pierwszych 4 tygodniach po antybiotykoterapii i przypisywane wielu grupom antybiotyków. Wpływ antybiotykoterapii na rozwój objawowego zakażenia C. difficile przedstawiono w tabeli 110,11.
Wśród innych czynników ryzyka CDI wymienia się: podeszły wiek, stosowanie inhibitorów pompy protonowej (PPI – proton pump inhibitors)12,13, antagonistów receptora H2, chemioterapię nowotworów, szczególnie w fazie neutropenii12-21, poddanie zabiegom chirurgicznym w obrębie przewodu pokarmowego, a także żywienie przez sondę16,22,23. Choroba występuje częściej także u chorych cierpiących na: niewydolność nerek, niewydolność wątroby, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, nowotwory, zakażenie HIV, choroby przebiegające z wyniszczeniem i hipoalbuminemią oraz niedobór witaminy D310,24,26. Ryzyko zachorowania na CDI jest 5-krotnie wyższe wśród biorców narządów oraz szpiku10,28,29.
Objawy kliniczne CDI
Najbardziej typowymi objawami są wodniste stolce o charakterystycznym zapachu, którym towarzyszą bóle brzucha i gorączka. Przebieg kliniczny CDI zależy od typu CD oraz stanu ogólnego pacjenta i chorób współistniejących w chwili zakażenia1,13.
