Onkologia
Rak pęcherza moczowego – epidemiologia, diagnostyka i leczenie
lek. Joanna Chorbińska
lek. Łukasz Nowak
dr hab. n. med. Wojciech Krajewski
- Najistotniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka pęcherza moczowego jest palenie tytoniu, poza tym rolę odgrywają m.in.: ekspozycja zawodowa, czynniki środowiskowe i dieta
- Poza cytologią moczu w diagnostyce wykorzystuje się badania obrazowe, głównie cystoskopię w świetle białym, a poza tym np. cystoskopię w świetle niebieskim, obrazowanie w wąskim paśmie światła, OCT, CLE
- Wybór postępowania terapeutycznego zależy od stopnia zaawansowania nowotworu (NMIBC, MIBC)
Epidemiologia
Najczęstszym typem nowotworu pęcherza moczowego jest wywodzący się z nabłonka przejściowego rak urotelialny. Rak pęcherza moczowego należy do najczęściej występujących nowotworów w populacji – jest dziewiątym pod względem częstości występowania i trzynastym pod względem śmiertelności nowotworem złośliwym na świecie. Co roku to schorzenie jest rozpoznawane u 430 000 chorych, a w jego przebiegu rocznie umiera 165 000 osób. W Polsce rak pęcherza moczowego jest czwartym najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u mężczyzn. Według danych z Krajowego Rejestru Nowotworów w 2018 r. w Polsce z powodu raka pęcherza moczowego zmarło 4000 osób, z czego 3/4 stanowili mężczyźni.
Zapadalność na raka pęcherza moczowego i śmiertelność nim spowodowana różnią się w populacji światowej. Nowotwór ten częściej występuje w krajach rozwiniętych, jednak śmiertelność spowodowana chorobą jest wyższa w krajach rozwijających się. Rak urotelialny pęcherza częściej występuje u osób po 50 r.ż., głównie u mężczyzn. Współczynnik zachorowalności mężczyźni : kobiety waha się między 2 : 1 a 6 : 1 w zależności od regionu świata. Wynika to m.in. z różnic w ekspozycji na czynniki ryzyka oraz z nierównego dostępu do opieki medycznej. Zapadalność na raka pęcherza moczowego ma stałą tendencję spadkową u mężczyzn, w przeciwieństwie do kobiet, u których obserwuje się ciągły wzrost zachorowań na ten nowotwór. Ponadto u kobiet wzrasta śmiertelność spowodowana chorobą. Uważa się, że jest to wynik współdziałania kilku czynników, takich jak: różnice w dostępie do opieki medycznej, różnice w czasie do ustalenia ostatecznego rozpoznania, ekspozycja zawodowa i palenie tytoniu. Dodatkowo dysproporcja w śmiertelności między płciami jest spowodowana różnicami w szlakach metabolicznych karcynogenów pomiędzy kobietami a mężczyznami, a także wpływem czynników hormonalnych i posiadaniem potomstwa. Udowodniono, że kobiety, które rodziły, były obciążone niższym ryzykiem zachorowania na raka pęcherza od tych, które nigdy nie zaszły w ciążę. Do niedawna uważano, że na zapadalność na raka pęcherza moczowego wpływa przynależność etniczna (niższa zapadalność i większa śmiertelność z powodu raka pęcherza u osób rasy czarnej). Nowsze prace wykazały jednak, że przyczyną są różnice w dostępie do opieki medycznej.
