Clostridioides difficile, funkcjonujące do 2016 r. pod taksonomiczną nazwą Clostridium difficile, jest beztlenową, Gram(+) i wytwarzającą spory laseczką, która może wchodzić w skład prawidłowej flory bakteryjnej człowieka. Transmisja bakterii odbywa się głównie drogą fekalno-oralną. Zmiany w składzie flory bakteryjnej jelita grubego, wywołane najczęściej stosowaniem antybiotyków, mogą prowadzić do nadmiernego rozplemu szczepów toksynotwórczych C. difficile oraz objawów klinicznych.

Kolonizacja C. difficile może przybierać różnorodną postać, poczynając od bezobjawowego nosicielstwa poprzez łagodną infekcję aż do postaci piorunującego, zagrażającego życiu zakażenia.

Diagnostyka i postępowanie z pacjentami z zakażeniem C. difficile (CDI – C. difficile infection) wciąż stanowi wyzwanie kliniczne.

American Society of Colon and Rectal Surgeons (ASCRS) w opublikowanych w 2021 r. wytycznych¹ wyznacza kierunki postępowania z pacjentami z podejrzeniem CDI lub potwierdzoną infekcją, kładzie nacisk na diagnostykę, leczenie i profilaktykę zakażeń. Wytyczne powstały jako uzupełnienie dokumentu opublikowanego w 2015 r. „Practice parameters for the management of Clostridium difficile infection”². Przy ich tworzeniu wzięto pod uwagę 248 publikacji, a siła zawartych rekomendacji została oceniona zgodnie z systemem GRADE.

Poniżej znajdą Państwo podsumowanie bieżących wytycznych. Omówione zostały następujące aspekty: identyfikacja pacjentów i czynników ryzyka CDI, ewaluacja ciężkości zakażenia, wybór odpowiednich badań laboratoryjnych, rola badań obrazowych, środki kontroli zakażeń, antybiotykoterapia, wskazania do leczenia chirurgicznego, standardowe i alternatywne leczenie chirurgiczne, leczenie nawracającego i opornego CDI oraz rola terapii wspomagających.

Identyfikacja pacjentów i czynników ryzyka

Niezmienne pozostaje położenie nacisku na prawidłowe oszacowanie ryzyka wystąpienia zakażenia C. difficile. Podobnie jak w rekomendacjach z 2015 r. podkreśla się rolę prawidłowo zebranego wywiadu i oceny pacjenta – należy zwrócić szczególną uwagę na czynniki ryzyka, objawy zakażenia, choroby współistniejące oraz oznaki ciężkiego lub piorunującego przebiegu schorzenia.

Najistotniejszymi czynnikami ryzyka wystąpienia infekcji C. difficile są: antybiotykoterapia (w ciągu ostatnich 3 miesięcy), wydłużony czas jej trwania oraz zastosowanie kilku różnych leków z tej grupy. Wśród leków najczęściej powodujących dysbioz...